Hypothecaire leennormen zorgen voor verantwoorde kredietverlening
De leennormen voor hypotheken zorgen ervoor dat huishoudens verantwoorde leningen aangaan bij het kopen van een woning. Dat blijkt uit het rapport Leennormen op de woningmarkt van SEO Economisch Onderzoek, dat in opdracht van de ministeries van Financiën en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) is gemaakt. SEO is in het rapport positief over de doeltreffendheid, doelmatigheid en uitvoerbaarheid van de leennormen. Dit meldt minister Eelco Heinen van Financiën, mede namens minister Mona Keijzer van VRO, in een brief aan de Tweede Kamer.
De hypothecaire leennormen worden jaarlijks vastgesteld op basis van een advies van het Nibud. SEO concludeert dat de systematiek van het Nibud goed uitlegbaar is en heldere uitgangspunten gebruikt voor consumentenbescherming. Verder zijn de normen volgens SEO voldoende begrijpelijk voor de consument en redelijk goed uitvoerbaar voor kredietaanbieders en adviseurs.
Aanbevelingen
SEO doet zes aanbevelingen om de werking van de leennormen verder te verbeteren. De ministers nemen de meeste aanbevelingen over. Zo wordt de huidige Nibud-systematiek gehandhaafd. Ook gaat het Nibud de transparantie van de berekeningen verbeteren.
Daarnaast adviseert SEO om meer onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor maatwerk bij hypotheekverstrekking, door gemotiveerd af te wijken van de leennormen. Bijvoorbeeld voor huishoudens die structureel minder uitgeven dan het Nibud aanneemt. Zij kunnen hierdoor mogelijk een hogere hypotheek dragen. Om meer duidelijkheid te krijgen over de kansen op dit gebied, gaat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) maatwerkbijeenkomsten organiseren. Hierin kunnen de AFM, adviseurs, kredietaanbieders en de Nationale Hypotheek Garantie samen complexe casussen bespreken.
Ook adviseert SEO, in lijn met een eerder onderzoek naar de kwaliteit van het toezicht op taxaties, nogmaals om de kwaliteit van taxaties te verbeteren. Een goede inschatting van de woningwaarde voorkomt namelijk dat huishoudens te veel lenen. Verder stelt SEO voor om de financiële stabiliteit en de toegankelijkheid van de woningmarkt in relatie tot de leennormen structureel te monitoren. De uitkomsten hiervan moeten volgens SEO een vaste plek krijgen in het besluitvormingsproces rond de leennormen. De ministeries van Financiën en van VRO willen hiervoor gebruikmaken van gegevens die worden aangeleverd door de Nederlandsche Bank, de AFM en het Centraal Planbureau.
Volgens SEO moeten studieleningen centraal worden geregistreerd. De ministers nemen deze aanbeveling niet over omdat studieleningen reeds geregistreerd staan bij de Dienst Uitvoering Onderwijs en vanwege het bijzondere karakter en de sociale terugbetaalvoorwaarden van studieleningen.
Monitoring
De komende jaren monitoren de ministers van Financiën en VRO of de voorgestelde verbeteringen het beoogde effect hebben en werkbaar zijn voor alle betrokkenen. Waar nodig sturen zij bij. Het uitgangspunt hierbij blijft dat de leennormen zorgen voor verantwoorde kredietverlening. Daarbij moet ook oog zijn voor financiële stabiliteit en toegang tot de koopwoningmarkt.