WoONcongres 2019: "Het was een topdag"
Op 4 april 2019 was het dan zo ver: het WoONcongres 2019. Belangstellenden uit het hele land kwamen bijeen in de Fokker Terminal te Den Haag voor alle ins en outs van de huidige woningmarkt. Deze editie van het driejaarlijkse congres draaide om de publicatie van WoonOnderzoek Nederland 2018 (WoON2018), een samenwerkingsverband tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en onderzoeksinstantie CBS.
De hoofdinsteek van het WoONcongres 2019 is onder andere de resultatenpresentatie van WoON2018, maar ook genoeg andere thema’s werden aan de kaak gesteld. Met vraagstukken zoals 'Hoe staat de woningmarkt ervoor', 'Hoe ontwikkelen zich vraag en aanbod' en 'Hoe veranderen de woonwensen' én een ruim workshopaanbod is gezorgd voor een dagvullend, informatief en vooral interactief programma. Voorafgaand kreeg Marja Appelman, directeur Woningmarkt bij het ministerie van BZK, de special van tijdschrift Ruimte + Wonen aangeboden.
Huiselijke sfeer
Onder leiding van dagvoorzitter Anouschka Laheij startte de plenaire bijeenkomst in een afgeladen voormalig vliegtuigterminal. In het midden van de zaal stond een vierkant podium met daar omheen meerdere rijen stoelen voor alle aanwezigen. Door deze opbouw was al tijdens de introductie van dagvoorzitter Anouschka Laheij een gemoedelijke en bijna huiselijke sfeer merkbaar. Laheij begon de dag met een voorstel- en kennismaking. Wie kwam waar vandaan, hoe is de woonsituatie van de aanwezigen en hoe staan de mensen vandaag in de dag? Door middel van een ‘catchbox’ (werpmicrofoon) konden aanwezigen reageren op vragen van de sprekers op het podium.
Belang van regionale en landelijke afspraken
Minister Kajsa Ollongren begaf zich na Laheij op het podium. Zij keek tijdens haar presentatie terug op enkele memorabele werkbezoeken aan Utrechtse duurzaamheidsprojecten, maar wees vooral op het belang van de regionale en landelijke afspraken. Er is veel te doen. We doen dat voor het gezamenlijke doel: ruimte voor prettig wonen, voor iedereen. En we doen het door schouder aan schouder aan de verduurzaming te werken. Ik wil tegen u zeggen: laten we samenwerken, daarbij kunt u ook op mij rekenen.
Dieper in de materie
Na een informatieve video met een samenvatting van WoON2018 dook professor Pieter Hooimeijer dieper in alle resultaten van het onderzoek. Hooimeijer onderbouwde ieder uitgesproken feit met een dia dat de aanwezigen op een van de vier schermen in de zaal konden lezen. Moeten we nog wel doorgaan met het bouwen van koopwoningen? Het is onmogelijk om met alleen doorstroming in de vraag van koopwoningen te voorzien; we moeten wel bouwen.
Met mobieltjes werden de eerste foto’s van de slides gemaakt, e-mails en appjes gingen snel de deur uit en al fluisterend ontstonden de eerste gesprekken de uitkomsten. De resultaten maakten op een positieve manier het een en ander los in de zaal.
In discussie
Volgend op de resultatenpresentatie stond een sterk discussiepanel op het podium klaar. Naast Hooimeijer gingen Boudewijn Revis (wethouder Den Haag Stadsontwikkeling en Wonen), Jessie Wagenaar (directeur Verkoop en Gebiedsmarketing BPD, ambassadeur Bewoners centraal) en Erik Jan van Kempen (Directeur-Generaal Omgevingswet BZK) met elkaar en de zaal in gesprek. Stellingen zoals ‘Willen wij het woningtekort terugdringen, dan moeten wij ook buitenstedelijk plannen en bouwen’ en ‘Wij moeten meer flexibele woningen bouwen’ daagden de aanwezigen in de zaal uit om te reageren met rode en groene kaartjes. Het panel reageerde ook per dilemma door bij een gekleurde pilaar te staan, waarna zij inhoudelijk op de stellingen reageerden. Hoewel dit soms tot rumoer leidde in de zaal leidde bleven de discussies inhoudelijk, respectvol en vooral gemoedelijk.
Het Nederland van de Toekomst
Rijksbouwmeester Floris Alkemade gunde de aanwezigen een blik in de toekomst. Met Panorama Nederland creëerde hij een beeld hoe Nederland over vele jaren in de toekomst eruit zou zien als wij een antwoord geven op de huidige woonvragen. De panorama was voor alle aanwezigen in de ontvangsthal te bewonderen, waar Alkemade tijdens de spreeksessie dieper op in wilde gaan. Het is een heel optimistisch panorama, maar wij moeten ook optimistisch zijn en willen denken.
Onder meer op het gebied van duurzaamheid is er nog veel te winnen en ontwikkelen op de woningmarkt. Mensen gaan soms wel met de rekenmachine zitten om het door te rekenen en komen tot de conclusie dat het niet haalbaar is. Dat was niet de insteek van deze panorama, maar dat is wel iets dat wij binnenkort als ontwerpprijsvraag gaan uitzetten.
Dit is in de vorm van Panorama Lokaal, dat voor de zomer nog van start gaat. In de eerste ronde nodigen we gemeentes uit om een coalitie met ontwikkelaars, corporaties en dergelijke te sluiten om een woonwijk in te dienen.
Alkemade dringt de aanwezigen vooral aan om in actie te komen. Ik nodig u uit om te kijken hoe u uw kennis en ervaring in kan zetten om de plannen te realiseren.
De Gewone Verbouwing
Diederik Samsom sloot het plenaire deel van de bijeenkomst als laatste spreker af. Samsom duikt in De Gewone Verbouwing: het verduurzamen van Nederland. De sleutel van de presentatie is de energierekening. Je betaalt wel maar eigenlijk weet niemand precies hoeveel je nou écht voor de energie betaalt.
Met leuke anekdotes, grapjes en harde cijfers legde hij uit met welke maatregelen van de financieringslasten naar een besparing op de energierekening kan ontstaan.
Niet alleen de lachers maar ook de critici kreeg Samsom met gemak op de hand. Hoewel er nog veel zaken geregeld moeten worden, gaf Samsom een duidelijk signaal af. Trek je je er nu vooral even niks van aan. Laat je je vooral niet afleiden. Ga gewoon beginnen, dan kunnen we allemaal snelheid maken.
Ook op het vlak van aanpakken gaf Samsom nog een duidelijke mening: We moeten gewoon doen, niet alleen maar met elkaar.
Tot slot sprak hij de corporaties nog aan: Een cruciaal onderdeel voor de komende tijd is meer samenwerken. Ga je gedragen als één woonbedrijf. Maak een plan voor een hele stad, gemeente of regio zodat je in een keer makkelijker aan de slag kan gaan.
In discussie met elkaar
Tijdens de pauze bespraken vele aanwezigen hun ervaringen van de ochtend. Discussies barstten los, inhoudelijke zaken kwamen ten (eet)tafel en er werd veelal gedeeld over eigen ervaringen in de woningmarktwereld, onder meer tijdens de bestuurderslunch. Een bezoekster vond het congres zeer interessant. Het geeft iedereen van alle bestuurlijke lagen binnen Nederland de kans om met de neuzen de goede kant te laten staan.
Haar collega vult aan: Tijdens dit soort bijeenkomsten kan je ook je netwerk weer opwarmen en verrijken. Dit is alleen maar positief voor toekomstige ontwikkelingen en mogelijk nieuwe samenwerkingen.
Informatief en inspirerend
De middag van WoONcongres 2019 stond in het teken van de werksessies. In twee ronden konden belangstellenden naar de door hen aangegeven voorkeuren. Het aanbod van deze deelsessies liep enorm uiteen, maar hadden uiteraard in de Nederlandse woningmarkt hun overkoepelend thema. Tussen de ronden die ieder een uur per deel besloegen kregen de aanwezigen de kans om even bij te komen van de gegeven informatie en om na te praten over wat zij net hebben gehoord. Met reacties uiteenlopend van Zo heb ik nog nooit naar middenhuur gekeken
tot Ik vond het interessant om dit onderwerp waar ik al jaren mee werk eens op een andere manier te bekijken
vielen de werksessies bij nagenoeg iedereen goed in de smaak. De algehele mening was dat het vooral een inspirerend, inspiratievol en vooral informatief congres was met interessante gastsprekers. Een lokale gemeentewoordvoerder heeft nu al zin in 2022: Jammer dat dit maar een keer in de drie jaar is. Vandaag was een topdag, ik kan niet wachten op de volgend editie!
Foto's WoONcongres 2019
Fotograaf Martijn Beekman volgde het congres op de voet. Bekijk al zijn foto's via Flickr.