Onderzoek flexwonen voor zorgdoelgroepen
In het onderzoek Flexwonen als opstap richting zelfstandig wonen tonen Platform31 en Expertisecentrum Flexwonen aan dat er de laatste jaren veel ervaring is opgedaan met de ontwikkeling, exploitatie en beheer van tijdelijke woonvormen voor kwetsbare doelgroepen. Bovendien laat het onderzoek zien dat tijdelijk wonen een brugfunctie kan vervullen voor cliënt-bewoners richting het (opnieuw) zelfstandig wonen.
Samenwerking voor woningaanbod
In diverse gemeenten werken overheid, huisvesters en zorgpartijen samen om mensen met een psychische kwetsbaarheid of een verleden van dak- en thuisloosheid een tijdelijke woning te bieden als opstap naar zelfstandig wonen in de wijk. In het onderzoek zijn geleerde lessen beschreven uit tien projecten waar deze zorgdoelgroepen worden gehuisvest. Het gaat hier om tijdelijke woonvormen waar een eigen stek wordt aangeboden, vaak gemengd met diverse andere, minder kwetsbare doelgroepen. Dit zijn woonvormen waar zorg en begeleiding meestal dichtbij georganiseerd zijn en ook sociaal beheer aanwezig is om de leefbaarheid in en om het project op peil te houden.
Veilig en prettig wonen
In alle onderzochte projecten is het van belang dat iedereen veilig en prettig kan wonen. In alle casussen wordt daarom een vorm van selectie toegepast. Personen die in deze projecten willen wonen moeten nu of binnen een aantal jaar volledig zelfstandig kunnen wonen. Personen met langdurige zelfredzaamheidsbeperkingen worden daarom geweerd. Het gaat dan om mensen met acute psychische nood, met een actieve verslaving of met een stevig crimineel verleden.
Naast selectie is intensief sociaal beheer is in alle onderzochte projecten essentieel. De sociaal beheerder is direct betrokken bij de selectie van bewoners, activeert bewoners en bewaakt de leefregels van het project. Korte lijnen tussen beheerder en begeleidende zorgorganisaties zijn van belang om problemen bij client-bewoners vroegtijdig te ondervangen.
Zelfstandig en gemotiveerd
De onderzochte projecten dragen bij aan de zelfstandigheid van cliënt-bewoners. De rust van een eigen woning en sturing op ontmoeting en activering zijn hier belangrijke oorzaken van. Op een dergelijk netwerk kunnen cliënt-bewoners leunen voor sociale ondersteuning, vermindering van de eenzaamheid en in mindere mate ook voor zorgondersteuning.
Door van alle bewoners een verplichte inzet te vragen worden client-bewoners gemotiveerd om aan activiteiten mee te doen en medebewoners te ontmoeten. In projecten waar de begeleidende zorgorganisatie fysiek nabij is, kunnen cliënt-bewoners laagdrempelig ondersteuning ontvangen wanneer zij dat nodig hebben.
Duurzaam
De onderzochte flexprojecten lijken bij te dragen aan een duurzamere doorstroming vanuit intramurale instellingen doordat de kans op terugval wordt verminderd. Ook verlichten de projecten de acute druk op intramurale instellingen door de relatief snelle realisatie van deze projecten. Met de stimuleringsaanpak Flexwonen ondersteunt het ministerie van BZK gemeenten die aan de slag gaan met flexprojecten. Zij kunnen zich aanmelden voor de zogeheten versnellingskamers.
Springplank
De projecten laten zien dat tijdelijke woonprojecten een unieke rol kunnen vervullen op de woningmarkt. Zij bieden een breed palet aan doelgroepen niet alleen een tussenstap in de wooncarrière; in veel gevallen bieden zij bewoners daartoe een figuurlijke springplank. Een belangrijk aandachtspunt hierin is nog wel de overgang van flexwonen naar zelfstandig wonen in de wijk. Ondersteuning richting doorstroming is niet in alle projecten voldoende geborgd.