Budget en voorstellen om verduurzaming woningen en gebouwen te versnellen
Steeds meer woningeigenaren maken gebruik van subsidies vanuit het Rijk om hun woning te verduurzamen. En scholen en ander maatschappelijk vastgoed vroegen vorig jaar meer subsidie aan dan er beschikbaar was. Het Rijk en andere organisaties werken aan voorstellen om de verduurzaming nog verder te versnellen. Dat en meer staat in een brief over de verduurzaming van de gebouwde omgeving, die minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening vandaag naar de Kamer stuurde. In de brief informeert de minister de Kamer over de verschillende maatregelen en het budget om woningen en andere gebouwen te verduurzamen.
In 2022 kregen ruim 80.000 mensen de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2021. De subsidie werd het vaakst verstrekt voor vloerisolatie, isolatieglas, spouwmuurisolatie en dakisolatie. Deze maatregelen zorgen voor 40-47% energiebesparing. Het voornemen is om ook energiezuinige ventilatiesystemen aan de ISDE toe te voegen.
Ook de cijfers van het Nationaal Warmtefonds laten zien dat het aantal woningeigenaren dat verduurzaming financierde met hulp van het Warmtefonds flink is gestegen. Woningeigenaren kregen vanuit het Warmtefonds vooral een lening voor dakisolatie, zonnepanelen, isolatieglas en warmtepompen.
Extra inzet voor huishoudens in kwetsbare positie
Uit onderzoek van TNO en CBS blijkt dat alle inkomensgroepen in 2022 gebruik maakten van subsidies om hun woning te verduurzamen, ook huishoudens uit de groep laagste inkomens. Midden- en hoge inkomens gebruiken de regelingen wel vaker dan lage inkomens. waarbij de hoogste inkomens het Warmtefonds juist weer minder gebruiken dan middeninkomens. De ISDE subsidie is gericht op woningeigenaren, maar de meeste huishoudens met een laag inkomen wonen in een huurwoning. Het kabinet heeft een aparte inzet om huurwoningen te verduurzamen. Dat zijn onder andere het afschaffen van de verhuurderheffing, de prestatieafspraken met corporaties, de Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH), de Subsidie aardgasvrije huurwoningen (SAH) en de aangekondigde wijzigingen in de Energieprestatievergoeding.
Bereiken huishoudens in met laag inkomen koopwoningen
De uitkomsten van de monitors laten zien dat er ook extra inzet nodig is om huishoudens met een laag inkomen in koopwoningen te bereiken. Daarom worden extra maatregelen genomen om ook deze groep te ondersteunen bij het verduurzamen van hun huis. Zo heeft het kabinet in het Voorjaarspakket Klimaat 425 miljoen euro uitgetrokken voor het versterken van de collectieve aanpak van kwetsbare dorpen en wijken. Een groot deel van deze middelen wordt ingezet voor woningeigenaren in een kwetsbare positie om hun huis te verduurzamen. Op Prinsjesdag wordt bekend op welk bedrag gemeenten hiervoor extra kunnen rekenen, bovenop de 1460 euro per woning die ze al aan kunnen vragen.
Hulp bij aanvragen subsidie
Daarnaast wordt samen met gemeenten bekeken hoe woningeigenaren geholpen kunnen worden bij het aanvragen van een subsidie. Er zijn steeds meer gemeentelijke energieloketten, isolatiebedrijven of andere partijen die mensen helpen die moeite hebben met het aanvragen van subsidie. Deze partijen doen zelfs de hele subsidieaanvraag namens de woningeigenaar. Gemeenten hebben aangegeven dat zij deze groep woningeigenaren graag nog beter zouden willen ontzorgen door ook de betaling aan de uitvoerder van verduurzaming en de subsidie-ontvangst vanuit de ISDE over te nemen. Op die manier hoeven deze woningeigenaren zich bij verduurzaming van hun woning geen zorgen te maken over de betaling. In overleg met gemeenten en de VNG wordt gekeken wanneer deze werkwijze in de praktijk kan worden gebracht. Daarnaast wordt gewerkt aan de bundeling van budgetten voor de kosten bij de aanleg van een warmtenet. Gemeenten kunnen daarmee beter regie nemen.
Verduurzamen via hypotheek
De meeste woningeigenaren betalen de verduurzaming van hun huis met spaargeld (87%) of de hypotheek (10%). Op de markt zijn veelbelovende ontwikkelingen om te zorgen dat ook de hypotheek een steeds eenvoudigere financieringsmogelijkheid is voor verduurzaming. Het Rijk helpt hierin mee, bijvoorbeeld met het voorstel om het energielabel van een woning mee te wegen in de leennormen voor hypotheken en met de NHG-garantie op hypotheken. Ook loopt er een pilot voor een verkort hypotheekadvies. Een hypotheekadviseur kan een woningeigenaar dan met een eenvoudig advies helpen aan budget voor verduurzaming binnen de hypotheek.
Subsidieregeling Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed versneld opengesteld
Tijdens de openstelling van de eerste ronde van de subsidieregeling voor verduurzaming van maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) in oktober 2022 was de belangstelling zo groot dat de regeling binnen 1 dag uitgeput was: er was €150 miljoen beschikbaar en er werd voor €300 miljoen aangevraagd. Vanwege dit succes is besloten om de tweede tranche van de DUMAVA naar voren te halen. Op 18 september 2023 wordt de DUMAVA opnieuw opengesteld met een subsidieplafond van €190 miljoen. Aanvragers krijgen de mogelijkheid om vanaf 4 september een conceptaanvraag in te dienen. Daarnaast is vanuit het Klimaatfonds €1,9 miljard gereserveerd om de DUMAVA ook na 2023 door te laten lopen.
Lees hier meer over deze subsdieregeling.
Extra geld voor regionale samenwerking in de warmtetransitie
Sinds 1 juli kunnen gemeenten geld aanvragen om regionaal samen te werken in de warmtetransitie. Eerder kondigde het kabinet al aan dat het Rijk hiervoor van 2023 tot en met 2025 per jaar 9 miljoen euro beschikbaar stelt via deze Specifieke uitkering (SpUk). In 2023 wordt dit nog eens eenmalig opgehoogd met 7.5 miljoen euro. Gemeenten kunnen zo nog beter samen optrekken bij het realiseren van de warmtetransitie, bijvoorbeeld door met elkaar in de regio op een efficiënte manier arbeidscapaciteit en expertise te organiseren. Ook kan er regionaal afgestemd worden: tussen gemeenten onderling, met de provincie en met stakeholders, zoals de netbeheerders en groot vastgoedbezitters. Dit is onderdeel van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW) dat gemeenten ondersteunt in hun regierol in de lokale warmtetransitie en bij het versnellen en opschalen ervan.