BZK op de PROVADA: ‘Act now for a better tomorrow’

Praktijkverhaal | 24-06-2022

Met 228 stands, 511 sessies en 24.709 bezoekers is de PROVADA de grootste vastgoedbeurs van Nederland. In drie grote hallen van de Amsterdamse RAI krioelde het dan ook drie dagen lang van de woningcorporaties, overheden, beleggers, projectontwikkelaars, bouwers, kennisinstellingen en aanverwante partijen. Op de stands werd flink genetwerkt en vonden presentaties plaats van nieuwe plannen en producten. Wethouders, directeuren en andere gastsprekers gingen op diverse podia publiekelijk met elkaar in gesprek.

‘Gebouwen, geld & liefde’

Zeker tijdens een woningcrisis mag BZK/VRO in een dergelijk epicentrum niet ontbreken. Daaraan werd al meteen uiting gegeven bij de opening van de PROVADA, waarvoor directeur Woningbouw Marja Appelman de ceremoniële bel luidde. Maar ook op andere momenten werd deze gelegenheid benut om de Nationale Woning Bouw Agenda en het programma Woningbouw onder de aandacht te brengen, nieuwe contacten te leggen en te leren van publiek-private samenwerkingen. Zo ging Rachel van Houwelingen, afdelingshoofd Ontwikkeling en Realisatie directie Woningbouw, in gesprek met verschillende sprekers over waardecreatie door transparantie in de vastgoedsector.

Ferdi Licher, directeur Bouwen en Energie bij BZK, presenteerde het programma Versnelling Verduurzaming Gebouwde Omgeving. Hij wond er geen doekjes: vanwege o.a. de klimaatafspraken van ‘Parijs’ en het kabinetsbeleid worden er normen en verplichtingen gesteld. “In 2030 moeten we een CO2-reductie van 60% bereikt hebben. Tussen 1990 en nu is 25% gerealiseerd. Dus er is nog 35% te gaan in 8 jaar tijd. Dat gaat niet vanzelf, vandaar maatregelen zoals de verplichte warmtepomp vanaf 2025.” Daar stelt de overheid wel iets tegenover, door verduurzaming op vele manieren te faciliteren. Voor woningen gebeurt dat met subsidies, leningen, het Nationaal Warmtefonds en praktische hulp via www.verbeterjehuis.nl. Voor professioneel vastgoed door heldere normen en tijdspadenop te stellen. “Bij dit alles hebben we partijen en mensen nodig die op de juiste wijze willen transformeren en bouwen. En dat bent u, beste PROVADA-bezoeker. Dit is een verhaal over ‘Gebouwen, geld en liefde’. Doe mee uit liefde voor de toekomst van uw kinderen, en uit liefde voor uw vak.”

Betaalbaarheid in het DNA

In de ‘Arena’ nam Olaf Cornielje, afdelingshoofd Programmering en Monitoring directie Woningbouw deel aan het grote Fakton-debat ‘De Wooncrisis in Nederland: Act Now!’ Op het podium trof hij Josje van der Veer (directeur Ruimte en Duurzaamheid gemeente Amsterdam), Jos Melchers (directeur Gebiedsontwikkeling gemeente Rotterdam), Lisette Nijs (directeur Projecten Stedelijke Ontwikkeling gemeente Den Haag), Bart van der Vossen (directeur Ruimte: Ontwikkeling en Strategie regio Utrecht), Jos Roijmans (van Spoorzone Eindhoven), Harm Janssen (algemeen directeur BPD) en Mohamed el Achkar (bestuurder van Woonstad Rotterdam). Het debat knisperde en knetterde, en was dan ook stijf ‘uitverkocht’. Alle zitplaatsen rondom zaten vol en tientallen mensen luisterden en keken staande bij de entree mee. De urgentie voor de woningbouw is hoog, zo constateerde Erik Faber van Fakton. Wat doet de overheid daarmee? “Snel schakelen voor een snelle minister, ”, reageerde Cornielje, “onder andere door in enkele maanden tijd de Nationale Woningbouw Agenda en de bijbehorende programma’s op te tuigen.” De andere sprekers toonden zich blij met de komst van Hugo de Jonge als ‘dedicated’ minister, maar pleitten wel voor haalbare doelstellingen en zorgvuldigheid. “Pas bijvoorbeeld op dat je met de regulering van middenhuur de beleggers en pensioenfondsen niet wegjaagt.” Ook andere hete hangijzers, zoals betaalbaarheid, verduurzaming, efficiënt bouwen en tijdige investeringen in mobiliteit om nieuwe woonlocaties te ontsluiten, bleven niet onbesproken. Het debat werd gelardeerd met filmpjes van straatinterviews over o.a. participatie, energiekosten en betaalbaarheid. Dat laatste ontlokte een hartenkreet aan El Achkar: “Betaalbaarheid zit bij ons in het DNA. Daar zijn woningcorporaties voor opgericht. Dus omarm ons en laat ons, samen met marktpartijen, betaalbaar wonen verder gestalte geven.”

Verlanglijstje

In het paviljoen van het Rijksvastgoedbedrijf organiseerde de Taskforce Nieuwbouw Woningcorporaties een gesprek met Jeannette van Antwerpen (regiodirecteur BPD), Hein de Haan (wethouder in Leeuwarden en lid van de Taskforce) en Jan van Barneveld (directeur De Alliantie Ontwikkeling). In de vers van de pers gerolde ‘Voorjaarsrapportage 2022’ benoemt de Taskforce versnelling als voorname aanbeveling, en dat was dan ook het onderwerp dat gespreksleider en Taskforce-voorzitter Staf Depla als eerste aansneed. Vooraf een duidelijk kader vaststellen dat marktpartijen houvast biedt en opschaling van projecten zouden daarbij helpen, aldus de sprekers. In feite vormde het gesprek een aaneenrijging van tips, zoals: 

• Professionele projectbureaus niet allen inrichten voor grote gemeenten (zoals Amsterdam en Utrecht), maar voor hele regio’s zodat ook kleinere gemeenten van de expertise profiteren;
• Inzetten op langjarige samenwerking tussen marktpartijen en gemeenten en samen per wijk de juiste aanpak formuleren en dat omzetten in projecten;
• Gebruik maken van de aanzienlijke bouwruimte die corporaties hebben op grond die reeds in hun bezit is (ongebruikte parkeerterreinen, groenstroken, woningen optoppen, enz.).

Voor het ministerie haalde Depla zelfs een concreet verlanglijstje op bij de sprekers. De belangrijkste daarvan lieten zich samenvatten in: regel goede randvoorwaarden (zoals voldoende capaciteit op het stroomnet, de kwantitatieve en kwalitatieve watervoorziening en de infrastructurele ontsluiting van nieuwe woonlocaties). Op dat laatste punt ging Jan Bert Dijkstra van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in. Hij liet weten dat er versnellingsafspraken worden gemaakt met regionale besturen, voor de aanleg van infrastructuur bij circa 70 bouwprojecten. Daarnaast worden voor 17 grootschalige locaties richtinggevende afspraken gemaakt om de aanleg van infrastructuur gelijk op te laten lopen met de realisatie van woningbouw.

Versnellingsideeën

Terwijl de drukte en warmte in de RAI in de late middag steeds verder op leken te lopen, hield Isabel van de Geer, afdelingshoofd Woningbouw bij BZK, de presentatie ‘Sneller van initiatief naar realisatie van woningen’. Ze stond daarbij stil bij het programma Woningbouw, en met name de actielijn Versnelling. Via o.a. een uitvraag bij ontwikkelaarsorganisatie NEPROM zijn oorzaken van vertraging in het planproces in beeld gebracht, zoals gebrek aan capaciteit en expertise, wisselende politieke besluitvorming en bezwaar- en beroepsprocedures. “Welke vertragende factoren ziet u? En wat zijn daarvoor de mogelijke oplossingen?” Aldus riep Van de Geer de aanwezige professionals op om bij te dragen aan het plan voor versnelling, dat na de zomer het licht zal zien. Zij had daarvoor een fysieke ideeënbus meegenomen, maar ook een mailadres op het scherm geprojecteerd: woningbouw@bzk.nl. Met deze en alle andere vormen van aanwezigheid heeft BZK/VRO ook op de PROVADA een bijdrage willen leveren aan het besef van urgentie en het motto ‘Act now for a better tomorrow’.