Energiebox spaart geld, milieu en helpt 50-plussers aan een nieuwe baan
Energiebox komt met haar energiecoaches in 20 gemeenten bij mensen thuis. De werkorganisatie geeft niet alleen advies om energie te besparen en zo energiearmoede te bestrijden, maar helpt ook 50-plussers aan een leuke baan. Zij kunnen na een korte opleiding aan de slag als energiecoach. Vaak zijn zij zelfs zo enthousiast over hun werk dat zij geen wens meer hebben om door te stromen naar een andere baan. Minister Hugo de Jonge nam een kijkje in de Tilburgse vestiging van Energiebox.
Meteen enthousiast
In 2014 raakte Aldo Waagen zijn werk kwijt. Lange tijd was hij ‘graphics operator’ in Hilversum geweest; de vakman die bijvoorbeeld zorgt dat de tv-kijker tijdens een voetbalwedstrijd onder in beeld de scores ziet. Maar als bijna 50-plusser met Asperger, vielen de onregelmatige werktijden hem steeds zwaarder. ‘Na vijfentwintig jaar was het op,’ zegt Waagen. Een omscholing tot junior softwaretester bracht geen oplossing. Bedrijven stonden niet te springen om iemand van zijn leeftijd. Tot hij in 2019 hoorde dat de stichting Energiebox in Eindhoven en Tilburg juist oudere energiecoaches zocht. ‘Ik had altijd al belangstelling voor het milieu. Vanaf mijn achttiende was ik vegetariër,’ vertelt Waagen. ‘Ik was meteen enthousiast.’
Voorkeur voor 50-plussers
Op 27 maart 2023 bezocht minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting de Tilburgse vestiging van Energiebox. De stichting startte in 2014 met drie doelstellingen: energie besparen, energiearmoede bestrijden en 50-plussers aan het werk helpen. Met name door die werkgelegenheidsdoelstelling onderscheidt Energiebox zich van veel andere organisaties die werken met energiecoaches. Dat is bewust, vertelt de teamleider van Energiebox Sil de Graaf. ‘Wij merken dat 50-plussers voor de functie van energiecoach vaak het meest geschikt zijn. Ze hebben levenservaring en de rust om met mensen in gesprek te gaan.’ Het zijn eigenschappen die nodig zijn om contact te kunnen maken met een doelgroep die doorgaans nog veel kan besparen: ouderen, mensen met een buitenlandse achtergrond en mensen met een kleine beurs. Waagen vult aan: ‘Ook als je vragen stelt die alleen over het energieverbruik gaan, komt er soms een heel verhaal dat eindigt met de kleinkinderen. Je aandacht, ook bij die onderwerpen, ervaren mensen als prettig.’
Persoonlijk energieadvies
Energiebox werkt het liefst met huisbezoeken maar geeft ook telefonische adviezen, wanneer mensen daarvoor kiezen. Het eerste contact is vaak een brief die bewoners krijgen van de gemeente of van hun woningbouwcorporatie. Dat zijn de partijen waarmee Energiebox samenwerkt en die de stichting financieren. Op dit moment werkt Energiebox samen met 20 gemeenten in heel Nederland, waaronder naast Eindhoven en Tilburg, ook Amersfoort en Utrecht. Energiebox heeft inmiddels 120 energiecoaches opgeleid.
Na een bezoek van de energiecoach volgt een rapport waarin op eenvoudige manier is uitgelegd wat bewoners kunnen doen om te besparen. De verwarming 's nachts en als er niemand thuis is lager zetten, levert 72 euro per jaar op, zo is in een voorbeeld-rapport te lezen. Of: Een koelkast van 22 jaar vervangen door een nieuwer model bespaart jaarlijks 118 euro.
Inmiddels heeft Energiebox aan bijna 45.000 bewoners besparingsadviezen gegeven. Daarnaast hebben de coaches veel eenvoudige besparingsmaatregelen toegepast, zoals tochtstrips, brievenbusborstels en het plaatsen van radiatorfolie. ‘Dat laatste doen we vooral bij ouderen,’ vertelt Waagen. ‘Veel 80-plussers vinden het lastig om op hun knieën folie achter alle radiatoren aan te brengen.’ Met de adviezen en maatregelen besparen de huishoudens gemiddeld 128 euro per jaar.
Energiebesparing-plaatpraat
De doelgroep van Energiebox is vaak niet handig met ambtelijke taal. Om hen zo goed mogelijk van dienst te zijn, heeft Energiebox een plaatpraat ontwikkeld. Daarop staan een huis met verschillende kamers en daarin gangbare apparaten en hun verbruik. De begeleidende tekst is in meerdere talen: Nederlands, Engels, Arabisch en Turks. De Graaf: ‘Zelfs als mensen nauwelijks Nederlands spreken, kun je met een praatplaat duidelijk maken hoe ze kunnen besparen. Ook in het rapport dat bewoners na afloop krijgen, werken we zoveel mogelijk met iconen zodat het begrijpelijk is. Als een energiecoach vaktermen moet gebruiken, legt hij die tijdens het huisbezoek eerst uit.’
Werk té leuk
Kandidaten voor de functie van energiecoach werft Energiebox meestal via de UWV’s en de werkgeversservicepunten van gemeenten. Aldo Waagen is een uitzondering daarop. Hij werd aangetrokken via WijEindhoven, de organisatie die de gemeente ondersteunt bij het uitvoeren van haar wettelijke taken, zoals WMO-ondersteuning. De eerste lichting energiecoaches heeft een opleiding in de praktijk gekregen. Waagen: ‘Uit interesse ben ik daarnaast ook allerlei dingen gaan opzoeken op internet.’ Inmiddels is er ook een training van vier dagdelen. De Graaf: ‘Maar het meeste leren de aankomende energiecoaches in de praktijk van een ervaren energiecoach, zoals Aldo Waagen inmiddels is.’
De energiecoach-banen waren aanvankelijk allemaal opgezet als doorstroomplekken. Ervaren coaches zouden dan na verloop van tijd doorstromen naar andere functies. Zo was er dan weer plek voor nieuw op te leiden coaches. De Graaf: ‘Drie energiecoaches van ons zijn inmiddels doorgestroomd naar banen bij de gemeente, waar ze ook werken aan duurzaamheid.’ Maar het animo om door te stromen is niet heel groot. ‘Dat was voor ons ook een verrassing. Mensen vinden het werk van energiecoach té leuk. Ze willen het vaak blijven doen.’ Daarom heeft Energiebox met de gemeente en de woningcorporaties in Eindhoven geregeld dat de coaches wat langer gefinancierd worden. Daardoor kon de stichting 6 energiecoaches in vaste dienst nemen. Ook Waagen heeft sinds 3 jaar een vast contract bij Energiebox.
Complimenten
Omdat ieder huishouden weer anders is, maken de energiecoaches vaak heel wat mee. Een collega van Waagen was onlangs op bezoek bij een weduwe afkomstig uit Eritrea. Haar dochters vertaalden. Toen de coach vroeg waarom zij zo giechelden, zeiden ze: ‘We kijken of je een geschikte man bent voor onze moeder.’ Een huwelijksaanzoek heeft Waagen nog niet gehad. Wel mocht hij onlangs een advies geven aan een vrouw, die op de middelbare school zijn lerares Engels was geweest. ‘Je doet het heel goed,’ onderbrak zij hem een paar keer tijdens zijn besparingsadviezen. Voorlopig blijft Waagen dan ook energiecoach: ‘Het is heel bevredigend werk omdat je mensen écht kunt helpen. Vaak zijn ze je heel dankbaar.’ De waardering is in de cijfers terug te zien. De Graaf: ‘Bewoners die met energiecoaches te maken hebben gehad, geven Energiebox een cijfer dat ligt tussen de 8 en 8,5.’
Het kabinet heeft in totaal 200 miljoen extra beschikbaar gesteld voor het tegengaan van energiearmoede. Lees er meer over via deze link.