Regioadviseurs bieden ondersteuning in sociaal domein: ‘Vast aanspreekpunt voor gemeenten’
Kwetsbare inwoners hebben behoefte aan een overheid die voor hen zorgt. Niet door wetten en systemen centraal te stellen, maar zich te richten op wat inwoners nodig hebben om zo zelfstandig en goed mogelijk te kunnen functioneren. Vanuit dat vertrekpunt gaan de regioadviseurs van het Platform sociaal domein - een initiatief van de VNG - met gemeenten en partnerorganisaties in gesprek. Regioadviseur Mariska ten Heuw vertelt voor welke ondersteuning gemeenten bij de regioadviseurs kunnen aankloppen, hoe zij te werk gaan én wat zij kunnen betekenen bij de implementatie van het programma Een Thuis Voor Iedereen (ETVI).
Het Platform sociaal domein is een samenwerking tussen de Rijksoverheid en de 342 gemeenten die zijn verenigd in de VNG. Het platform ondersteunt gemeenten bij ontwikkelingen binnen het brede sociale domein, zoals zorg en welzijn, jeugdhulp en participatie. Mariska: “Door samen te werken en kennis uit te wisselen, willen we de dienstverlening en het beleid verbeteren. Regioadviseurs spelen daarbij een belangrijke rol. Zij zijn het vaste aanspeekpunt in hun regio en gaan met gemeenten in gesprek over sociale vraagstukken en opgaven die binnen het sociaal domein spelen.”
Ondersteunen in de uitvoeringspraktijk
De regioadviseurs ondersteunen bij onderwerpen op het gebied van wonen en zorg, maar ook in de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars en de toegang tot voorzieningen. “Daarbij kijken we vooral naar de uitvoeringspraktijk: zijn wet- en regelgeving uitvoerbaar? Welke ondersteuning hebben gemeenten nodig om de uitvoering te verbeteren?” De regioadviseurs komen niet om te controleren of om gemeenten iets op te leggen, benadrukt Mariska. “Wel willen we hen bewustmaken van zaken die spelen en helpen hiermee aan de slag te gaan.”
Die ondersteuning is heel divers en sterk afhankelijk van de behoefte van een gemeente. Mariska: “We kunnen gemeenten uitleggen hoe ze bepaalde regelingen het beste kunnen toepassen, hen wijzen op beschikbare middelen en subsidies en de juiste route hiernaartoe. Ook helpen we processen te duiden, bijvoorbeeld bij de implementatie van een nieuwe wet. We adviseren over hoe ze daarmee om kunnen gaan, welke ondersteuningsstructuren er zijn en denken mee in wat nodig is om beleid te verbeteren. Daarnaast kunnen we (regionale) samenwerking tussen gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties binnen het sociaal domein faciliteren en bevorderen.”
Regioadviseurs zoeken proactief contact
Het Platform sociaal domein telt zeven werkgebieden met elk drie soorten regioadviseurs: Opdrachtgeverschap / Opdrachtnemerschap, Zorg en Veiligheid en Sociaal domein breed. Zij doen hun werk niet van een afstand; zeker 80 tot 85 procent van hun werkzaamheden vindt plaats in de regio. Bovendien wonen ze meestal in hun eigen werkgebied, waardoor ze de lokale context, behoeften en uitdagingen in de regio goed kennen. Mariska: “We merken dat dat echt een meerwaarde is. Onze regioadviseurs weten wat er speelt, spreken het dialect als dat er is en bouwen makkelijker een netwerk op.”
Naast dat de regioadviseurs openstaan voor vragen, benaderen zij de gemeenten in hun werkgebied vaak zelf. Mariska: “Dat is een bewuste keuze. We vragen waar zij mee bezig zijn, waar hun behoeften liggen en verwijzen indien nodig naar andere hulptroepen. Ook is het prettig om al een ingang te hebben wanneer het Rijk onderzoek wil doen bij bijvoorbeeld de implementatie van nieuwe wetgeving.”
Ondersteuning bij programma ETVI
Zelf legt Mariska als regioadviseur haar oor ten luister bij gemeenten en samenwerkingspartners in de regio Oost, waar Gelderland en Overijssel toe behoren. In al die gesprekken blijken oplossingen binnen het sociaal domein niet los te kunnen worden gezien van de beschikbaarheid van woonruimte. Daarom is zij de linking pin geworden tussen het programma Een Thuis Voor Iedereen (ETVI) en haar collega regioadviseurs.
In het programma ‘Een thuis voor iedereen’ werken de ministeries van BZK, VWS, JenV, SZW, OCW, brancheorganisaties IPO, VNG, Aedes, de G4 en de G40 samen aan het verbeteren van huisvesting voor kwetsbare mensen. Daarnaast is er het programma Wonen en zorg voor ouderen, waarin de ministeries van BZK en VWS intensief samenwerken aan het realiseren van voldoende geschikte woningen voor ouderen.
Mariska: “Deze opgaven hangen met elkaar samen en moeten tot uitdrukking komen in regionaal afgestemde woonzorgvisies. Ik ben namens alle regioadviseurs betrokken bij het onderwerp huisvesten van aandachtsgroepen. In die rol kijk ik onder andere naar wat voor ondersteuning gemeenten op dit vlak nodig hebben. Daarvoor organiseer ik online sessies met gemeenten en ga het gesprek met hen aan: wat hebben jullie nodig, in welke fase zitten jullie? Ook heb ik het concept wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting aan hen voorgelegd, om – samen met andere regioadviseurs – op te halen in welke mate de wet bijdraagt aan het realiseren van de doelstelling van het programma.”
Mariska praat haar collega regioadviseurs regelmatig bij over het programma ETVI. “Als regioadviseurs zijn we een soort huisartsen: we weten van heel veel iets. Ik zorg ervoor dat zij weten welke trajecten er lopen rondom ETVI, dat zij als regioadviseur daarbij kunnen ondersteunen en indien nodig kunnen doorverwijzen naar experts, bijvoorbeeld van het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen. We zijn allemaal op de hoogte van aankomende wetgeving en ondersteuningsstructuren. Op deze manier kunnen we gemeenten zo goed mogelijk informeren en ondersteunen.”
Uitvoering ETVI en WOZO vaak parallel
Mariska merkt dat de programma’s Een thuis voor iedereen en Wonen en zorg voor ouderen vooral bij kleinere gemeenten niet los van elkaar kunnen worden gezien. “Je ziet dat kleinere gemeenten minder middelen en mensen beschikbaar hebben, waardoor de uitvoering van dit soort programma’s in de praktijk parallel verloopt. Ook is het voor gemeenten een uitdaging om betrouwbare gegevens te verkrijgen, waardoor het doen van voorspellingen met betrekking tot huisvestingsbehoeften lastig kan zijn.”
Daarom zijn ondersteuningsstructuren en analyse op gemeentelijk niveau heel belangrijk, zegt Mariska. “Zo zijn er regio’s waar gemeenten zelf zorg dragen voor het verzamelen van gegevens op het gebied van huisvesting, maar waar wel behoefte is aan feedback en reflectie. Regioadviseurs kunnen dit proces faciliteren en indien nodig doorverwijzen, samen met de provincie.”
Operationele en strategische rol
Regioadviseurs kunnen dus zowel een adviserende en operationele als strategische rol vervullen. Mariska: “We zijn blij dat we gemeenten een laagdrempelige ingang kunnen bieden bij de VNG of het Rijk, waar ze bij vragen verzekerd zijn van een betrouwbaar antwoord. Tegelijkertijd is het heel waardevol om op te kunnen halen wat er allemaal leeft in de verschillende regio’s, zodat we dit verder kunnen brengen en kunnen bijdragen aan de aanpassing van beleid of de uitvoeringspraktijk. Zo blijven we werken aan het verbeteren van de dienstverlening in het sociaal domein.”
Contact
Heeft u als gemeente of (partner)organisatie behoefte aan maatwerk en ondersteuning bij sociale- of domein overstijgende vraagstukken? Dan kunt u terecht bij de regioadviseurs van het Platform sociaal domein. Zij zijn te bereiken via de webpagina van het Platform sociaal domein.