Sociale ondernemers die vastgoed ontwikkelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van woonvraagstukken van (kwetsbare) mensen van 55 jaar en ouder. Ze kunnen zorgen voor de realisatie van innovatieve en kleinschalige woon(zorg)vormen met levensloopbestendige woningen. Daar is al flink wat ervaring mee én er is een subsidieregeling voor. Op deze pagina staat meer informatie, inspiratie en praktische handvatten.
Over tien jaar telt Nederland 800.000 ouderen meer dan nu. Veel 55-plussers wonen in een woning waar ze met kinderen woonden. Soms verhuizen ze liever, bijvoorbeeld omdat het huis inmiddels te groot of niet meer passend is. Een groot deel van hen zoekt (op termijn) een andere, passende woning, bij voorkeur in hun eigen omgeving.
Zelf woningen realiseren
Komende jaren moeten er veel huizen bijgebouwd worden vanwege de vergrijzing. Er is dus zeker een markt voor sociaal ondernemers om kleinschalige en innovatieve levensloopbestendige woonprojecten te realiseren. En op die manier bij te dragen aan het oplossen van een van de belangrijke woonuitdagingen in Nederland.
VWS en RVO willen ondernemers stimuleren om (eventueel samen met andere experts) dit soort woningen voor (kwetsbare) 55-plussers te realiseren. Het investeren in nieuwe innovatieve en kleinschalige woon(zorg)vormen zorgt ook voor het vrijkomen van woonruimte voor starters en gezinnen op de woningmarkt.
Een kleinschalig woon(zorg)complex maakt het mogelijk voor particulieren om omringd door vrienden of gelijkgestemden in één gebouw of in losse huizen te wonen, zonder het verlies van privacy. Vaak worden deze woningen levensloopbestendig gebouwd. In en rond het gebouw kunnen gedeelde ruimtes en voorzieningen gerealiseerd worden. Denk aan een gemeenschappelijke ruimte om elkaar te ontmoeten.
Waar moet je rekening mee houden?
Het realiseren van een kleinschalige en innovatieve woon(zorg)vorm voor 55-plussers is niet gemakkelijk. Initiatiefnemers doen er goed aan rekening te houden met een gemiddelde looptijd van zes tot acht jaar van dit soort bouwprojecten. Zaken kunnen gedurende het project bovendien anders lopen dan verwacht. Daarnaast nemen initiatiefnemers niet alleen beslissingen over de woonvorm, maar ook over het bouwproces zelf. Een sterk vertrouwen in het realisatieplan en een groot doorzettingsvermogen zijn onmisbaar. De praktijk wijst uit dat het opzetten en uitvoeren van dit soort bouwprojecten succesvoller is als ervaringsgenoten en experts meedenken.
Stimuleringsregeling en stappenplan
De Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ) van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) maakt het mogelijk voor initiatiefnemers om, wanneer zij een locatie hebben, de haalbaarheid van het project te laten onderzoeken. Deze stap is belangrijk omdat het de uitvoerbaarheid van de bouw van de woon(zorg)vorm voor 55-plussersin beeld brengt. Hiervoor vragen initiatiefnemers de subsidie van deStimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ) aan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), als het project aan de voorwaarden voldoet.
Meer informatie over deze subsidie en andere praktische informatie over het realiseren van een kleinschalige en innovatieve woon(zorg)vorm is in onderstaand stappenplan te lezen.
Potentiële initiatiefnemers doen er goed aan om zich te verdiepen in demogelijkhedenvan het realiseren van een innovatieve en kleinschalige woon(zorg)vorm. Inspiratie kan opgedaan worden aan de hand van video’s en artikelen. Op de pagina van de SWZ zijn een aantal video’s en artikelen over verhalen van sociale ondernemers te vinden
Voor (nieuwe) initiatiefnemers kan het erg prettig zijn om in gesprek te gaan met anderen die al verder zijn. Om inspiratie op te doen, advies te vragen of te leren van andermans fouten en successen. Hier is een lijst met initiatiefnemers die open staan om andere ondernemers te ondersteunen. Zij hebben allen gebruikgemaakt van de stimuleringsregeling.
Potentiële initiatiefnemers, die serieus nadenken om aan de slag te gaan met hun plannen, hebben veel baat bij het opzoeken van mensen uit hun netwerk. Bijvoorbeeld mensen werkzaam in de architectuur, bouw en eventueel de zorg. De verschillende expertises van deze professionals vullen elkaar heel goed aan bij dit soort projecten. Daarnaast is het ook verstandig deskundigen op het gebied van financiering en/of het publieke domein (gemeenten, provincie, etc) te raadplegen of bij het project te betrekken.
De eerste belangrijke stap van initiatiefnemers is het op papier zetten van de (gezamenlijke) uitgangpunten voor de te realiseren woonvorm. Gedurende de looptijd van het project biedt dit duidelijkheid en houvast. Gedurende het project kan het voorkomen dat er wat veranderingen doorgevoerd moeten worden: enige flexibiliteit is daarom belangrijk.
Wanneer genoeg ondersteuning is verzameld, is de volgende stap het oprichten van een stichting, vereniging of BV.
Hierin zijn verschillende situaties mogelijk:
Is de initiatiefnemer eigenaar van de locatie? Ga dan naar situatie 2.
Situatie 1:
Wanneer de initiatiefnemer nog geen geschikte locatie heeft, loont het om creatief na te denken bij het vinden van een locatie. Leegstaande scholen, kantoren of kerken kunnen bijvoorbeeld goede locaties bieden. Bij de gemeente kan nagevraagd worden waar het gebouw in beheer is. Wellicht komt het beschikbaar. Initiatiefnemers doen er dan ook goed aan om het hier vroegtijdig over te hebben met de gemeenteambtenaar die zich bezighoudt met de bouwen en wonen in de gemeente.
Is het gebouw of de grond in eigendom van de gemeente? En is het beschikbaar voor het bouwplan? Initiatiefnemers kunnen dan de gemeente dit in een officiële brief van burgemeester en wethouders vast laten leggen. NB: dit document hebben zij later nodig voor het aanvragen van de subsidie. Een voorbeeldbrief is beschikbaar op de website van het RVO.
Is het gebouw of de grond niet in eigendom van de gemeente? Initiatiefnemers kunnen dan om een officiële brief van burgemeester en wethouders vragen. Hierin wordt bevestigd dat zij zich samen met de initiatiefnemer(s) gaan inspannen om deze (of een andere) locatie beschikbaar te krijgen voor een ‘woonzorgarrangement-functie’.
Situatie 2
Wanneer de (een van de) initiatiefnemer eigenaar van de locatie is en in aanmerking wil komen voor een subsidie van de RVO is het belangrijk het eigendomsbewijs mee te sturen bij de aanvraag. Ook in deze situatie is het noodzakelijk dat de initiatiefnemer(s) een brief van de gemeente heeft, waaruit blijkt dat de gemeente het bouwproject op deze locatie ondersteunt.
Let op: Om voor de subsidie van RVO in aanmerking te komen, mag deze officiële brief van de gemeente niet ouder zijn dan één jaar.
Initiatiefnemers die de eerste stappen willen zetten in het onderzoeken van de haalbaarheid van hun project, kunnen de checklist van Platform31 gebruiken. Initiatiefnemers onderzoeken de haalbaarheid van het project grondig met behulp van een gespecialiseerd bureau. Daarbij krijgen zij financiële ondersteuning van de subsidie van de SWZ, wanneer hun project voldoet aan de voorwaarden van deze regeling. Bekijk hier de voorwaarden van de subsidie.
Wanneer het project haalbaar is en de grond beschikbaar is, dan kan de initiatiefnemer(s) verder aan de slag met het projectplan. Hierin staan de plannen voor het ontwikkelen van de woon(zorg)vorm en het voorbereiden van de bouw beschreven.
Wanneer initiatiefnemers tegen zaken aanlopen en advies van anderen kunnen gebruiken, kunnen ze via deze pagina contact opnemen met bestaande initiatieven van andere ondernemers.
Ook in de volgende fasen van een woonzorgarrangement biedt de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg financiële ondersteuning in de vorm van een lening en een borgstelling. Deze kunnen ondernemers helpen bij de financiering van de voorbereidingskosten en realisatiekosten van hun project. Bezoek de site van de regeling voor meer informatie.
Sommige initiatiefnemers maken bij de start van hun plannen een website en/of social media profielen aan: hiermee kunnen belangstellenden gemakkelijk op de hoogte gehouden worden over de plannen en vorderingen.
Huis te Zeijen
Sociale ondernemers en echtpaar Bert Pathuis en Marja Takens bouwen op hun erf een aantal mooie levensloopbestendige woningen. Voor het project maken Bert en Marja gebruik van een lening voor de planontwikkelingfase van de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg. Bekijk hieronder hun verhaal.
Videospeler
Media error: Format(s) not supported or source(s) not found
*Muziek* Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: We zijn hier op het erf van Huis te Zeijen. Ik woon hier samen met Bert, mijn partner, en wij wonen hier 20 jaar. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Ons project, het Huis te Zeijen, dat wordt een nieuwe woonvorm. Vooral bedoeld voor de doelgroep senioren. En wij willen proberen hier in het gebied iets moois te maken waarbij mensen zo lang mogelijk gezond kunnen blijven wonen. *Muziek* Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld. Beeldtekst: Huis te Zeijen. Stimuleringsregeling Wonen en Zorg in de praktijk. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Wat uniek is aan ons project is dat wij hier wonen op deze locatie en dat hier zestien levensloop-geschikte woningen gebouwd worden. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: De boerderij wordt omgezet naar ontmoetingscentrum en vervolgens realiseren we nog acht zorglogies. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: In de boerderij komt een zorg-steunpunt, ook voor mensen uit het dorp. Die kunnen hier tijdelijk wonen om verzorgd te worden. *Muziek* Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Het is midden in het groen, dus je kan die ook heel actief blijven en gezond blijven. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Het is de bedoeling dat we een groentetuin maken en als er mensen zijn die houden van het hebben van dieren, zou dat op het weiland ook kunnen. Ja, wij kunnen goed met elkaar plannen bedenken. *Bert lacht* Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: We hebben al heel veel meegemaakt en bedacht. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Dat gaat ook niet altijd door één deur. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: We zijn het natuurlijk niet altijd met elkaar eens. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Maar ik denk dat wij dit wel redden omdat we allebei achter diezelfde visie staan. *Muziek fadet uit* *Nieuwe muziek start* Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Ik kom zelf uit die omgeving van die zorg en ik hoorde natuurlijk in dat veld over die Stimuleringsregeling Wonen en Zorg. Daar heb ik mij in verdiept en ik dacht: dat zou een fantastische ondersteuning zijn waar wij gebruik van zouden kunnen maken. Dat hebben wij vooral gebruikt om ook de haalbaarheid van het project nog eens een keer goed te gaan toetsen. Toen bleek dat de haalbaarheid realistisch was, zijn we een stap verder gegaan. Wij hebben ondersteuning gekregen in financieringssfeer. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Wij hebben gebruik gemaakt van een plan-ontwikkel-lening. En die plan-ontwikkel-lening is voor ons heel belangrijk geweest om de fase van bestemmingsplan naar omgevingsvergunning te kunnen financieren. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Daar gaan heel veel kosten mee gepaard, zoals architecten die al een heel compleet plan moeten maken, een constructeur, een adviseur installaties. Marja Takens – Initiatiefnemer Huis te Zeijen: Ik denk ook eerlijk gezegd dat als wij deze ondersteuning niet hadden gehad, dan was het heel moeilijk geweest om de plannen te realiseren. Bert Pathuis - Initiatiefnemer Huis te Zeijen: En dan is dit geweldige steun in de rug die wij hebben gekregen. Logo Rijksdienst voor Ondernemend Nederland verschijnt in beeld. Beeldtekst: Ook interesse in de planontwikkeling van de SZW, of benieuwd naar onze andere financieringsmogelijkheden? www.rvo.nl/szw *Muziek eindigt*
