"Onze woonzorgvisie is het resultaat van efficiënte samenwerking"
De gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen (BOCE) sloegen de handen ineen om een integrale woonzorgvisie te maken. Projectleider Marianne Huisman van de gemeente Emmen, nauw betrokken bij de organisatie van de woonzorgvisie: “Onze samenwerking heeft een sterk eindresultaat opgeleverd. Het proces is soepel en vlot verlopen.”
Nieuwe ervaring
De woonzorgvisie die gemeenten maken, moet passende woonruimte beschikbaar maken voor verschillende aandachtsgroepen. Het gaat daarbij niet alleen om de woonruimte, het gaat ook om de sociale en fysieke leefomgeving en de (in)formele zorg die mensen nodig hebben. Aandachtsgroepen zijn bijvoorbeeld mensen met een sociale of medische urgentie. De woonzorgvisie helpt om een gezamenlijk beeld te krijgen hoe deze mensen (langer of weer) zelfstandig thuis kunnen wonen met de juiste zorg dichtbij. Gemeenten maken de woonzorgvisie met allerlei andere partijen. Zoals woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties en participatieraden. Voor de BOCE-gemeenten was de samenwerking met zoveel partijen een nieuw proces. Er kwam een speciaal BOCE-team, bestaand uit twee medewerkers per gemeente, verdeeld over de domeinen Sociaal en Wonen. Het BOCE-team kreeg te maken met nieuwe vormen van overleg en ook de combinatie van wonen en zorg was nieuw. Marianne Huisman van de gemeente Emmen: “We moesten veel partijen bijeen brengen en met elkaar in gesprek laten gaan. De grote vraag was hoe je zo’n proces begint en hoe je daar inhoudelijk vorm aan geeft.”
Inschakeling EHA
De eerste stap van het BOCE-team om te zorgen voor een goed proces, was het inschakelen van de hulp van het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen (EHA). Die hulp bestond uit de begeleiding door twee experts met ruime ervaring met woonzorgvisies bij andere gemeenten. Het inschakelen van het EHA bleek een goede beslissing. Huisman: “Onze aanpak bestond eruit dat we vooraf wilden bepalen hoe het proces eruit moest komen te zien en welke thema’s we daarin wilden laten terugkeren. De EHA-experts dachten daarin actief met ons mee. Het zorgde ervoor dat we goed voorbereid waren toen het traject van de woonzorgvisie eenmaal startte.”
Procesmatige en inhoudelijke ondersteuning
De aftrap van het traject bestond uit een grote startbijeenkomst met vertegenwoordigers van alle betrokken partijen bij de woonzorgvisie. Bij die bijeenkomst die BOCE organiseerde, waren maar liefst zo’n zestig mensen aanwezig. Huisman: “Met deze startbijeenkomst legden we de basis voor een breed draagvlak. Alle partijen wisten door deze bijeenkomst wat ze van het traject konden verwachten.” Tijdens het traject vonden nog drie grote bijeenkomsten plaats, waarin per bijeenkomst een specifiek thema aan de orde kwam. Die thema’s waren vooraf bepaald door BOCE, met ondersteuning door de EHA-experts. “We konden in alle opzichten op ze rekenen. Ze dachten mee over de opstart van het proces, waren klankbord, gaven leiding aan gesprekken en droegen ook nog eens inhoudelijk bij”, vertelt Huisman.
Eigen ideeën volgen
Al vanaf het begin merkte Huisman dat de EHA-experts zeer deskundig waren. Het BOCE-team kon steeds terugvallen op hun expertise. Tegelijkertijd gaven ze ook alle ruimte om eigen ideeën te volgen. Huisman: “Dat is een erg fijne manier van werken. Die ben ik nog niet eerder tegengekomen. Deze werkmethode heeft ook belangrijke meerwaarde. De verantwoordelijkheid bleef namelijk bij ons, waardoor alles veel beter blijft hangen.” Tot de ideeën van het BOCE-team behoorde bijvoorbeeld het plan om te werken volgens een drietrapsraket. De eerste trap daarbij is het opstellen van een breed gedragen woonzorgvisie. Als tweede volgt een overeenkomst tussen alle partijen met daarin de concrete afspraken rond de woonzorgvisie. De derde trap bestaat uit prestatieafspraken op lokaal niveau. Denk aan de afspraak tussen een gemeente en een woningcorporatie om levensloopbestendige woningen te bouwen, of de afspraak tot meer onderlinge samenwerking tussen zorginstanties. Huisman: “De EHA-experts vonden die drietrapsraket een goed plan. Ze hielpen ons mee om het zo goed mogelijk uit te werken, maar het bleef wel ons idee.”
Complimenten
Na een soepel verlopen proces stelde BOCE een integrale woonzorgvisie samen voor drie gemeenten. Vooraf had het BOCE-team een tijdspad vastgesteld van een jaar. De coronapandemie maakte de doorlooptijd wat langer, maar netto kostte het opstellen van de woonzorgvisie ons negen maanden. Huisman: “Dat het traject zo vlot verliep, kwam doordat alle partijen er met veel energie aan meewerkten. In mijn ogen komt dat onder meer doordat we vooraf goed inzicht hadden gegeven in het traject. Iedereen wist van te voren wat hij kon verwachten. Ik denk dat dit erg belangrijk is.” Begin dit jaar hebben de BOCE-gemeenteraden de woonzorgvisie vastgesteld, waarbij ze hun complimenten uitspraken voor de inhoud. Huisman: “Als BOCE-team zijn we trots op wat we met zijn allen hebben bereikt. Nu begint de verdere uitwerking. Daarbij laten we ons inhoudelijk weer begeleiden door het EHA. Het is de bedoeling dat de brede overeenkomst na de zomer klaar is. Als laatste volgen dan de individuele prestatieafspraken per gemeente.”
BZK en VWS: ‘Start nú met het opstellen van een regionale woonzorgvisie’
Vanaf 2026 zijn gemeenten verplicht om een regionale woonzorgvisie op te nemen in hun volkshuisvestingsprogramma. Bovendien moeten zij bij het opstellen van lokale prestatieafspraken, naast woningcorporaties en huurdersorganisaties, ook relevante zorgpartijen betrekken. Het opstellen van een regionale woonzorgvisie en het lokaal verankeren hiervan, vraagt de nodige tijd en inspanning. Daarom adviseren de ministeries gemeenten om hier zo snel mogelijk mee te starten. Heb je vragen of behoefte aan ondersteuning vanuit het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen? Kijk dan op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).