Heerlen: vernieuwd centrum waar mensen leven, werken en ontmoeten (tweede tranche)
Ook ‘s avonds moet er licht zijn in de stad, zei programmamanager Karel Stikkelbroeck al jaren geleden. Dat was lange tijd niet het geval. Maar Heerlen krijgt nu een wezenlijk ander centrum: het wordt een levendige plek om te wonen en anderen te ontmoeten. De Woningbouwimpuls helpt daarbij. Want de gemeente kan door de bijdrage bijna 700 betaalbare woningen toevoegen in het centrum, voor studenten en starters op de woningmarkt, ouderen en gezinnen. “Waar mensen wonen en leven, ontstaat reuring.”
“Heerlen was ooit een rijke stad”, zegt Karel Stikkelbroeck met enige weemoed. “Een stad waar mensen door het centrum flaneerden, waar ze kwamen winkelen.” Maar de kansen keerden met de sluiting van de mijnen in 1974. En ondanks dat de overheid er het Centraal Bureau voor de Statistiek naartoe verhuisde, en grote industrieën voor vervangende werkgelegenheid zorgden, werd Heerlen nooit meer de stad van weleer. “We komen uit een tijd van bedrijfs- en winkelsluitingen. Er ontstond leegstand, de stad kreeg een wat grauwe, grimmige sfeer.”
Dagelijkse levendigheid
Sinds 2016 werkt de gemeente met partners IBA Parkstad, Provincie Limburg en Stadsregio Parkstad Limburg aan de ontwikkeling van Urban Heerlen; vijfentwintig ambities om stad en regio hun glans terug te geven, staan geformuleerd in het Urban Bidboek uit 2016. “We werken aan een schone, hele en sociaal-veilige stad. En, heel belangrijk, er moet iets te beleven zijn, zeker in het centrum. Met een theater, bioscoop, poppodium, musea, winkels en horeca komen we een heel eind, maar dat is niet genoeg. Het centrum gaat écht leven als er meer mensen wonen. Jonge, oudere mensen, met en zonder kinderen. Dat krijgen we nu voor elkaar, mede dankzij de bijdrage van 4,6 miljoen uit de Woningbouwimpuls.”
Nog meer aantrekkingskracht
Op zes verschillende locaties in het centrum gaat Heerlen nu vooral betaalbare woningen bouwen. Want in heel Parkstad (dat bestaat uit zeven gemeenten) is daar veel vraag naar. “Voor jonge starters bijvoorbeeld is het ook hier bijna onmogelijk iets te huren of te kopen. Daarom zijn we heel blij dat we nu dat tekort met bijna 700 betaalbare woningen kunnen aanvullen.” Jan Rademaker van Stadsregio Parkstad Limburg voegt toe: “En juist op de plek waar ze optimaal ten goede komen aan de ontwikkeling van de stad en de regio als geheel. Heerlen als winkel-, woon- en werkcentrum van Parkstad krijgt zo nog meer aantrekkingskracht. Dat is wat we willen, want we moeten onze partners verleiden te investeren in deze stad. Daaraan draagt de Woningbouwimpuls dus ook bij.”
Leegstaande kantoren verdwijnen
De plaatsen waar de woningen komen, zijn inbreidingslocaties. Veel van de grond moet eerst worden vrijgemaakt om er te kunnen bouwen. Maar dat niet alleen. Ook kwaliteit van de leefomgeving speelt een grote rol. “Al met al een kostbare geschiedenis”, zegt Stikkelbroeck. “De bijdrage uit de Woningbouwimpuls is ook in dat opzicht een geschenk uit de hemel! Neem Schinkelkwadrant Noord en Zuid, voormalige kantoorlocaties. Die kantoren worden gesloopt. In Zuid is dat gebeurd en gaat de ontwikkelaar al snel beginnen met bouwen. Straks kun je daar mooi wonen, in een parkachtige setting. Het mes snijdt trouwens aan twee kanten: omdat we nu kunnen bouwen, komen we ook af van leegstaande kantoren die de stad zo desolaat achterlaten ’s avonds.”
Sfeerimpressie Heerlen-Centrum
Foto's van fotograaf Wiebe Kiestra in Schinkelkwadrant Noord en Schinkelkwadrant Zuid.
Focus en keuzes
De Woningbouwimpuls als instrument voor gemeenten werkt en is nodig, zeggen beide heren. Rademaker: “Zeker om snel veel woningen te kunnen bouwen. Voor de regio geldt dat in elk geval.” Stikkelbroeck: “In deze tijd is woningbouwontwikkeling moeilijk. Maak gebruik van het aanbod zou ik andere gemeenten daarom willen zeggen. Daar moet je wel iets voor doen. De aanvraag is heel technisch en vraagt om focus en keuzes maken. Je moet brede expertise inzetten: van ‘rekenaar’ en planoloog tot iemand die verstand heeft van centra ontwikkelen in ons geval. Maar als de aanvraag gehonoreerd wordt, ben je wel de koning te rijk!”
Aanbeveling
Stikkelbroeck: “De Woningbouwimpuls kan voor gemeenten een aanjager zijn of worden om veel mensen aan een betaalbare en kwalitatief goede woning te helpen. Ook in de komende jaren. Genoeg reden om de bijdrage te handhaven. Daarbij wil ik de aanbeveling doen om te overwegen bij de aanvraag de geografische noodzaak als criterium te verwijderen. Die lijkt het zuiden, en misschien ook andere delen van het land, op achterstand te zetten.”
Meer informatie
Wil je meer weten over de Woningbouwimpuls? Kijk op de pagina over de Woningbouwimpuls op woningmarktbeleid.nl.
Tekst: Carla van den Bergen