Korte ketens voor biobased (bouw)economie
Nederland staat voor tal van belangrijke opgaven. De nationale klimaatdoelstellingen, de bouwopgave(n), het gebruik van primaire abiotische grondstoffen en de bestendigheid van de agrarische sector zijn belangrijke thema’s waarop we moeten acteren. Tegen die achtergrond worden er nieuwe waardeketens ontwikkeld, van land naar pand, waarin partijen uit verschillende sectoren met elkaar samenwerken om haalbare en schaalbare oplossingen te implementeren.
Het verbeteren van de economische positie van de agrarische sector is één van de belangrijke uitgangspunten van het bouwen van nieuwe ketens. Het Nationaal Programma Building Balance werkt samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij, Rabobank en diverse provincies integraal samen om de positie van de agrarische sector te verbeteren. In het kader daarvan wordt er gewerkt aan regionale en landelijke ketens ‘van land tot pand’.
Ketenaanpak
Partijen hebben het doel om de natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen die nodig zijn voor de productie van (biobased)bouwmaterialen in Nederland te produceren, te verwerken en te verwaarden tot hoogwaardige bouwmaterialen. Die kunnen vervolgens worden toegepast in de gebouwde omgeving. Om dit mogelijk te kunnen maken wordt er volop geïnvesteerd in het betrekken van agrarische bedrijven en het bouwen van infrastructuren. Ook stimuleert de overheid het toepassen van biobased bouwmaterialen in nieuwe- en bestaande woningen die moeten worden geïsoleerd en verduurzaamd.
Toepassen van biobased bouwmaterialen
De ketens kunnen pas functioneren wanneer van geproduceerde grondstoffen ook daadwerkelijk bouwmaterialen worden gemaakt die worden toegepast door de bouwsector. In de provincie Brabant gebeurt dat bijvoorbeeld al in het project ‘Zuidoost Brabant (Ver)bouwt Natuurlijk Samen’. Dit is één van de regionale ketens van Building Balance waar de samenwerking plaatsvindt tussen agrariërs, verwerkers, bouwbedrijven en woningcorporaties.
“Dit voorjaar ondertekenden de dertien woningcorporaties, die actief zijn in 21 gemeenten van de Metropoolregio Eindhoven (MRE), een commitmentverklaring om stapsgewijs binnen vijf jaar 100% biobased isolatiemateriaal toe te passen in hun sociale huurwoningen. Van land naar pand,” vertelt Joost Lobée, directeur-bestuurder van Woonstichting Compaen. “Dit gaf boeren vertrouwen om dit jaar circa 160 hectare vezelgewassen te telen. Deze grondstoffen worden vervolgens verwerkt tot bouwmaterialen die regionale bouwers gaan toepassen in de corporatiewoningen van Bergopwaarts, Compaen, Helpt Elkander, Goed Wonen, ‘thuis, Trudo, Volksbelang, woCom, Woningbelang, Woonbedrijf, Wooninc., Woonpartners en WSZ.” De woningcorporaties zetten hiermee een belangrijk voorbeeld neer voor de rest van Nederland. “Door lokale natuurlijke grondstoffen als isolatiemateriaal te gebruiken in onze woningen dragen we als woningcorporaties niet alleen bij aan het milieu, maar verlagen we de energierekening aanzienlijk en verbeteren we ook het leefklimaat van de woningen. We zijn trots dat we in dit project al zo snel concrete stappen zetten in de verduurzamingsslag,” aldus Joost Lobée.
Nieuwe energie
Het project ‘Zuidoost Brabant (ver)bouwt natuurlijk samen’ oogst dan ook veel lof omdat zowel publieke als private partijen samenwerken. De dertien woningcorporaties willen hun woningen van biobased isolatiematerialenvoorzien en bouwbedrijven willen deze graag toepassen. Dat maakt het voor de agrarische sector een unieke kans om te kiezen voor een meer divers en aanvullend inkomen, door de gevraagde natuurlijke grondstoffen te produceren. Voor akkerbouwer Rene van de Gevel die in Valkenswaard zijn agrarische bedrijf heeft, was de keuze in ieder geval geen lastige. “Het is mooi om te zien dat wij als agrarische sector echt onderdeel zijn van deze keten en ik heb veel vertrouwen in het telen voor de bouw. Ik teel bijvoorbeeld vezelhennep voor GreenInclusive, die er isolatiematten van maakt. En ik teel graan waarvan het stro vervolgens door strobouwer Wouter Klein als natuurlijke inblaasisolatie wordt gebruikt voor corporatiewoningen in de regio. Daarnaast geeft het samenwerken in dit soort keten ook weer nieuwe energie. Het geeft mij perspectief dat je weer vooruit kan met boeren.”