Het succesverhaal van project Oosterdreef: snelheid én kwaliteit in de realisatie van verplaatsbare woningen in Haarlemmermeer
Interview uit het Realisatieboek Tijdelijke Huisvesting met Thysia Kleijwegt en Bram van Melis, omgevingsmanagers bij de gemeente Haarlemmermeer
De Oosterdreef in de gemeente Haarlemmermeer heeft op een innovatieve manier laten zien hoe kwaliteit niet ten koste hoeft te gaan van snelheid. Door aan de voorkant uitgangspunten vast te stellen in het kavelpaspoort en belanghebbende partijen hierbij te betrekken, ontstond er een fundament voor versnelde ontwikkeling van het project. Door het toekennen van woningen op basis van de motivatie is de huidige mix van bewoners intrinsiek gemotiveerd om in Oosterdreef te wonen.
Door de toepassing van het kavelpaspoort hebben de verschillende ontwerpfasen elkaar snel kunnen opvolgen. Vanaf het ontstaan van het idee tot de oplevering heeft het geheel drie jaar geduurd. Indien er geen locatiebeperking was in verband met de luchthaven, had de ontwikkeling zelfs een half jaar sneller gekund. Tegelijkertijd is in het ontwerp rekening gehouden met het bevorderen van de doorstroom zonder dat het gevoel van ‘zich thuis voelen’ verloren gaat. Deze succesfactoren zijn niet onopgemerkt gebleven, want Oosterdreef is genomineerd voor de ARC22 Innovatie Award. De locatie van deze woningen bevindt zich vlak bij het NS-station, op een voorheen leegstaand terrein.
Interview met Thysia Kleijwegt en Bram van Melis, omgevingsmanagers
Om de druk op de woningmarkt op korte termijn tegen te gaan, was het uitgangspunt voor Haarlemmermeer: zo snel mogelijk verplaatsbare woningen realiseren. Project Oosterdreef is de uitkomst van de zoektocht langs tientallen locaties in de gemeente Haarlemmermeer om tijdelijke huisvesting te realiseren. Thysia Kleijwegt, destijds projectleider tijdens de initiatieffase, en Bram van Melis, projectmanager tijdens de realisatie, zijn betrokken geweest bij de ontwikkeling van zestig woningen in Nieuw-Vennep. Het succes van dit project is de snelheid en hoge kwaliteit waarmee het project is gerealiseerd. Om deze snelheid vast te houden gedurende het gehele project, zijn er vanaf het begin middels een kavelpaspoort duidelijke kaders opgesteld waar het project aan moest voldoen. Deze richtlijnen, die hieronder zichtbaar zijn, vormden een solide stappenplan tijdens de realisatie, wat als voorbeeld voor andere projecten kan dienen.
Tijdens de zoektocht naar de meest geschikte locatie heeft de gemeente nadrukkelijk advies gevraagd aan de dorpsraad van Nieuw-Vennep. Zij adviseerde positief over de locatie Oosterdreef: een locatie waar geen permanente woningbouw mogelijk is vanwege de nabijheid van luchthaven Schiphol. De locatie bleek uitermate geschikt voor tijdelijke woningen. Bovendien bevindt deze locatie zich dicht bij een dorpskern door de ligging aan de rand van een wijk. Na de selectie van Ymere als ontwikkelingspartij is samengewerkt om de benodigde verklaring van geen bezwaar te verkrijgen. In september 2021 is deze verklaring afgegeven.
Aan de basis van de versnelling van het ontwikkelingsproces ligt het kavelpaspoort. Het gebruik van een kavelpaspoort is een innovatieve manier om vooraan in het proces, op basis van input van betrokken partijen, kaders te stellen waaraan de woningen moeten voldoen ten behoeve van de uitvraag van de woningen aan bouwers. Door het gebruik van het kavelpaspoort hoeven er geen SO-VO-DO fasen met toetsingen doorlopen te worden, omdat het kavelpaspoort kaderstellend is. De gemeente slaagde er via deze werkwijze in om vroegtijdig betrokkenen, zoals de Dorpsraad, duidelijkheid te bieden over de plannen. Hierdoor kon deze afvaardiging van inwoners kritisch meedenken tijdens de planontwikkeling.
In het project Oosterdreef is er expliciet focus op het creëren van cohesie tussen de bewoners. Het is geen 'opvanglocatie'. Het zijn volwaardige woningen, maar wel met nadruk bedoeld om de eerste (woning)nood op te vangen.
Er wordt gestimuleerd dat de bewoners op zoek gaan naar een permanente woning en niet in Oosterdreef blijven hangen. Tegelijkertijd vindt de gemeente het belangrijk dat de bewoners zich thuis voelen. In het kavelpaspoort zijn dan ook vereisten over wooncomfort , uiterlijk van de woningen en inpassing in de bestaande omgeving uitdrukkelijk meegenomen.
De bewoners, een combinatie van spoedzoekers en statushouders, zijn geselecteerd op basis van de persoonlijke motivatie in plaats van hun plek in de wachtlijst voor een woning. Deze manier van selecteren past bij het karakter van het project: inzet en lef leiden tot versnelling en uiteindelijke realisatie.
Binnen de opgestelde kaders van het kavelpaspoort was er voor de bouwers een vrijbrief om de woningen te ontwikkelen. Het kavelpaspoort maakte het mogelijk dat de verschillende ontwerpfasen (schetsontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp) elkaar snel konden opvolgen. De woningen konden (mede) hierdoor binnen twee jaar worden geplaatst. Ook het lef dat woningcorporatie Ymere heeft getoond, door al te beginnen met de werkzaamheden voordat de vergunning onherroepelijk was, was een belangrijk element in de versnelling.