Breda ontvangt 27,1 miljoen euro voor gebiedsmaatregelen in ‘t Zoet

Praktijkverhaal | 26-07-2023

Breda had in 2022 al 49,7 miljoen euro ontvangen uit het Mobiliteitsfonds van het Rijk om te investeren in wegen, fiets- en wandelroutes en hoogwaardig openbaar vervoer in en rond de grootschalige woningbouwlocatie Crossmark, waar de ontwikkelingen De Faam, Harley, Klavers Jansen, Backer & Rueb en ’t Zoet onderdeel van uitmaken. Daar is nog eens vanuit het Ministerie van BZK 27,1 miljoen euro aan gebiedsbudget bijgekomen. Wethouder Stedelijke Ontwikkeling, Digitalisering, Mobiliteit en Sport Daan Quaars: “Wij hebben hier wel even de polonaise gelopen na het toekennen van deze bedragen. Het gaat me naast het geld en de steun vooral ook om het vertrouwen dat we hiermee krijgen. Dat het Rijk gelooft in dit gebied. Dat zorgt ervoor dat andere partijen er ook vertrouwen in krijgen en gaan investeren. Op deze manier komen we in een mooie, positieve cirkel terecht.”   

Gebiedsgerichte maatregelen

Bij de Bestuurlijke overleggen Leefomgeving in het voorjaar van 2023 is er 475 miljoen euro aan gebiedsbudgetten toegekend door minister Hugo de Jonge. Het gebiedsbudget is bedoeld voor gebiedsgerichte maatregelen - in de zeventien grootschalige NOVEX-woningbouwlocaties - zoals aanleg van parken, pleinen speelplekken en maatregelen voor verduurzaming, die aantoonbaar nodig zijn voor de realisatie van woningen. Daarmee dragen de maatregelen bij aan de ruimtelijke kwaliteit van de locaties. Per gehonoreerd project is de Rijksbijdrage maximaal 50 procent. Verder moet minimaal de helft van de geplande woningbouw binnen het betaalbare segment vallen.

Zwemmen in de binnenstad

Het avontuur van de gebiedsontwikkeling van ’t Zoet begon in 2021 toen de gemeente Breda samen met de provincie Noord-Brabant eigenaar werd van het voormalige CSM-terrein. Dit gebied, gelegen op loopafstand van een HSL-station en aan de rivier Mark, is ruim 1,5 keer zo groot als de gehele binnenstad van Breda. Het is de plek die iedere Bredanaar kent als de toendra waar tot 2005 de suikerfabriek stond, en die inmiddels is omgedoopt tot ’t Zoet. En het is de plek waar de komende twintig jaar een dynamische mix van wonen, recreëren en werken zal verrijzen. Daan: “De naam Breda, de Brede Aa, is een verwijzing naar het punt waar de rivier de Aa in de rivier de Mark uitmondde. Er komt heel veel water uit België deze kant op wat hier bij Breda werkt als een flessenhals, een opstopping. Daarom hebben we singels in de binnenstad aangelegd om het water in op te vangen. Door de klimaatverandering merken we dat we nu al een enorme wateropgave hebben. Er is berekend dat we 1,5 keer zoveel water op moeten kunnen vangen in ’t Zoet dan dat er op een natte dag in de singel zit. Als we dat nu niet goed regelen, kunnen we over vijftig jaar structureel zwemmen in de binnenstad.”

Knotwilgen van Vincent van Gogh

Landschapsarchitect Adriaan Geuze heeft met het schilderij Knotwilgen van Vincent van Gogh als inspiratie, met daarop grienden - met wilgen begroeide stroken langs de rivier - in opdracht van gemeente en provincie een visie gemaakt voor ’t Zoet. Daan: “Die visie is ook naar het ministerie van BZK gestuurd, omdat we financiële steun nodig hebben voor de totale ontwikkeling van ’t Zoet. Met daarbij een watersysteem in verbinding met de binnenstad, en een boulevard en stadspark om te recreëren.” De ambitie is om ’t Zoet te ontwikkelen tot een hoogstedelijk, internationaal georiënteerd gebied met Bredase en Brabantse karaktertrekken. Daarvoor zijn sessies onder stadgenoten georganiseerd om mee te denken over de invulling. “Op z’n Brabants bij elkaar zitten, met een biertje erbij, en ideeën verzinnen. Zo kwamen we uit bij het idee dat het vooral heel Bredaas moet zijn, maar wel met internationale allure. Toen heb ik contact opgenomen met bekende Bredanaars en internationale artiesten Tiësto en Hardwell, die ook daadwerkelijk mee hebben gedacht. Wat daar precies uit is gekomen zal in een later stadium bekend worden gemaakt. En nee, dat is geen stadspark in de sfeer van het Londense Hyde Park om grote evenementen als 538 Koningsdag te organiseren. Dat idee lag er al.”  

Carnavalsoptocht over het water

Het buiten de begaande paden denken en toevoegen van Brabantse karaktertrekken aan de plannen voor de gebiedsontwikkeling is iets waar de wethouder enthousiast van wordt. “Die Brabantse karaktertrek zit ‘m bijvoorbeeld in het idee van een carnavalsoptocht over het water organiseren in de toekomst. Dit plan is letterlijk opgenomen in het toekomstperspectief, en daar mag je van alles van denken. Leuk of raar, maar ik vind het vooral heel gaaf dat wij dat als stad doen.” De grootste uitdaging waar Breda voor staat in de gebiedsontwikkeling van ’t Zoet is niet alleen de beheersing van het water, maar ook de funderingen van de fabriek die nog in de grond zitten. “Dan denk je: ‘dan haal die er toch uit’, maar dat is soms best ingewikkeld. Er stonden bijvoorbeeld twee enorme silo’s langs het spoor. Als je die funderingen eruit haalt, ben je gelijk je trein kwijt, want dan verzakt het hele spoor. En daarbij is er misschien wel een bijzonder ecologisch leven ontstaan waar we rekening mee moeten houden of is er archeologisch nog iets in de bodem te vinden. Zo zijn er nog wel een paar hobbels te nemen. Maar dat maakt het ook leuk, want een stad is nooit af.”  

Toekomstperspectief ’t Zoet 

Eind 2023 stopt Daan na vijf jaar als wethouder van Breda om verder te gaan als directeur of bestuurder in de wereld van logistiek, digitalisering, innovatie en onderzoek. Ondertussen is het ‘Toekomstperspectief ’t Zoet’, het document met de inhoudelijke visie op de ontwikkeling van ’t Zoet, door de gemeenteraad goedgekeurd. Het is een visie en geen in beton gegoten plan, zo luidt de disclaimer. Grofweg levert de ontwikkeling tussen de 4.000 en 6.000 nieuwe woningen op in de komende tientallen jaren. De eerste nieuwe bewoners van binnen de genoemde locaties verwachten we in 2025. Voor ‘t Zoet in het bijzonder is het plan om voor 2030 de eerste sleutels aan de nieuwe bewoners te overhandigen. Wat geeft Daan, nu hij stopt als wethouder, aan zijn opvolger mee? “Lef en creativiteit. Lef om buiten de gebaande paden te denken, zodat er geen standaard Vinex-wijk van ’t Zoet gemaakt wordt, maar iets unieks."

Iconen

Eén van de moties die aangenomen is door de raad, is dat er een iconisch gebouw op ’t Zoet zal verrijzen. “In Wenen heb je bijvoorbeeld het Hundertwasserhaus,”, ligt Daan toe. “Een kleurrijk appartementengebouw. Een eyecatcher en attractie met bijna met alleen maar sociale huurwoningen. Ik heb hier al achter de schermen gezegd: ‘Als je nou een gebouw maakt met alleen maar sociale huurappartementen in de vorm van een carnavalswagen. Een icoon langs het spoor, waarmee je de carnavalshoofdstad van de wereld op de kaart zet.’ Ik ben natuurlijk niet voor niets de enige wethouder van Nederland die carnaval in zijn portefeuille heeft.”  

Zie ook: https://www.breda.nl/nieuws/realisatie-nieuwe-stadswijk-t-zoet-breda-stap-dichterbij