Veelgestelde vragen

Het Online Kennis- en Expertisecentrum ‘Een thuis voor iedereen’ (OKEC ETVI) is het centrale informatiepunt voor praktische en expertinformatie over huisvesting van aandachtsgroepen en ouderen. Het OKEC is erop gericht het fysieke (woningbouw) en het sociaal domein regionaal en lokaal met elkaar te verbinden. Je vindt hier alle beschikbare informatie over de huisvesting van aandachtsgroepen en ouderen.

Op de webpagina’s van het OKEC zijn onder andere handreikingen, stappenplannen en informatie over financiële regelingen te vinden. Deze helpen bij het realiseren van de doelen uit de programma’s ‘Een thuis voor iedereen’ en ‘Wonen en zorg voor ouderen’. Het OKEC biedt ook ruimte voor kennisdeling en informatie over webinars, netwerkevenementen en stakeholdersessies.

Het toewerken naar 30% sociale huur in de woningvoorraad is onderdeel van de woningbouwafspraken met provincies. Deze afspraken zijn vastgelegd inde regionale woondeals. Hierin wordt de invulling van de woningbouwopgave (900.000 woningen t/m 2030 waarvan onder andere 250.000 sociale huurwoningen door woningcorporaties) verder uitgewerkt. Het doel hierbij is het realiseren van voldoende sociale huurwoningen en een meer evenwichtige verdeling van de sociale huurvoorraad tussen gemeenten in een regio.

Er wordt nu gewerkt aan het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting (Wvrv). In de memorie van toelichting staat het volgende: “In het Besluit kwaliteit leefomgeving zal worden opgenomen dat gemeenten waar het aandeel sociale huurwoningen (conform de nieuwe definitie sociale huur) in de woningvoorraad lager is dan het landelijke gemiddelde aandeel sociale huurwoningen, in het volkshuisvestingsprogramma maatregelen moeten treffen gericht op nieuwbouw van ten minste 30% sociale huurwoningen. Daarmee moet worden bereikt dat gemeenten die de afgelopen jaren beperkt sociale huurwoningen hebben toegevoegd op dit vlak een been bijtrekken, met als gevolg dat met name in centrumgemeenten meer gefocust kan worden op de bouw van woningen voor middeninkomens.”

In het wetsvoorstel staat dat gemeenten moeten zorgen voor een evenwichtige verdeling van aandachtsgroepen en verplicht urgenten over gemeenten. Er is geen percentage opgenomen met welk deel van de sociale huurwoningen naar aandachtsgroepen moeten gaan.

De doelstellingen van het programma worden geborgd via het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting. In het wetsvoorstel staat dat er voor gemeenten een verplichting komt om een volkshuisvestingsprogramma op te stellen (wijziging in de Omgevingswet). Dat zorgt ervoor dat gemeenten, provincies en Rijk als één overheid gezamenlijk werken aan de doelen van de volkshuisvesting. Het is ook belangrijk dat ze duidelijk maken welke maatregelen ze daarvoor moeten nemen.

Gemeenten moeten een huisvestingsverordening opstellen met daarin in ieder geval een urgentieregeling voor bepaalde doelgroepen (wijziging in de Huisvestingswet). Deze mensen moeten met voorrang worden gehuisvest. Gemeenten moeten in regionaal verband afspraken maken over de verdeling van de huisvesting van urgentiecategorieën. Gemeenten bepalen onderling en in afstemming met de provincie in welk regionaal verband zij hier afspraken over maken.

Om het fysieke en sociale domein met elkaar te verbinden moeten gemeenten relevante (zorg)aanbieders uitnodigen om deel te nemen aan het gesprek tussen gemeenten, woningcorporaties en huurderorganisaties over het maken van prestatieafspraken (wijzing in de Woningwet). Daarnaast moet in het Wmo-beleidsplan aandacht worden besteed aan het inkopen van zorg en maatschappelijke ondersteuning. Dit hoort bij de woonopgave voor aandachtsgroepen en ouderen, zoals in het volkshuisvestingsprogramma is vastgelegd (wijziging in de Wmo).

In het wetsvoorstel versterking regie op de volkshuisvesting zijn de volgende urgentiecategorieën opgenomen:

• dakloze mensen met een opvangvoorziening (MO en MO-indicatie)
• mantelzorgverleners en –ontvangers
• ernstig chronisch zieken
• uitstromers opvangvoorziening; slachtoffers huiselijk geweld of mensenhandel, beschermd wonen, Wlz/GGZ en Jeugdhulp met verblijf
• uitstromers uit detentie > drie maanden
• stoppende sekswerkers DUUP-regeling

Om in aanmerking te komen voor urgentie moeten mensen aantonen dat ze dringend een woning nodig hebben. Nadere uitwerking van deze doelgroepen vindt plaats in de lagere regelgeving. Momenteel wordt hieraan gewerkt.

Statushouders vallen niet onder de urgentieregeling. Het huisvesten van statushouders gaat via de reguliere gemeentelijke taakstelling.

In de programma’s ‘Een thuis voor iedereen’ en ‘Wonen en Zorg voor ouderen’ staat dat alle gemeenten vanaf 2023 regionale afgestemde integrale woonzorgvisies maken voor alle aandachtsgroepen en ouderen. De woonzorgvisies worden onderdeel van het volkshuisvestingsprogramma, zoals dat is aangekondigd in het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting.

De woonzorgvisie brengt de woonbehoefte en -opgave per aandachtsgroep in kaart.

Aandachtsgroepen zijn in ieder geval:

• mantelzorgverleners- en ontvangers
• mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuigelijke beperking of psychische kwetsbaarheid, uitstromers uit intramurale zorginstellingen (maatschappelijke opvang, opvang van slachtoffers van geweld in huiselijke kring/ ‘vrouwenopvang’
• opvang van slachtoffers van mensenhandel
• beschermd wonen
• instellingen voor klinische geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg
• instellingen voor jeugdzorg)
• woningzoekenden na detentie
• (dreigend) dakloze mensen
• stoppende sekswerkers
• statushouders
• arbeidsmigranten
• studenten
• woonwagenbewoners

Ook ouderen moeten worden meegenomen. De woonbehoefte – en opgave moet in regionaal verband worden afgestemd. Ook de zorg- en ondersteuningsbehoefte die nodig is bij het wonen van ouderen en aandachtsgroepen moet in kaart worden gebracht. Hierover dienen regionaal afspraken te worden gemaakt indien dit noodzakelijk is, bijvoorbeeld bij regionale contract- en subsidieafspraken.

Vooruitlopend op het wetstraject wordt een checklist opgesteld met thema’s rondom de woon-en zorgbehoefte van aandachtsgroepen en ouderen. Dit moet in ieder geval terug komen in een volkshuisvestingsprogramma. De checklist geeft een weergave van de huidige ideevorming voor het wetsvoorstel versterking regie op de volkshuisvesting en de nadere uitwerking in lagere regelgeving. Het is dus mogelijk dat hierin nog wijzigingen worden aangebracht. Zodra de checklist gereed is wordt deze op deze website gedeeld.

Daarnaast werkt Platform31 aan handreikingen om te komen tot een integrale woonzorgvisie. De handreikingen komen ook op het OKEC.

De woondeals zijn inmiddels in bijna alle regio’s gesloten. Het is de bedoeling dat vanaf 2023 alle gemeenten aan de slag gaan met het maken van integrale woonzorgvisies. De woonzorgvisies kunnen dan gebruikt worden voor het actualiseren van de regionale woondeals.

De huisvestingopgave voor ouderen is al bekend, zie programma Wonen en zorg voor ouderen. Met gemeenten wordt bekeken welke ruimte zij zien om hun lokale woningbouwprogrammering aan te passen met de opgave voor ouderen.

In de huidige Woningwet staat dat een woonvisie verplicht is. In het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting is opgenomen dat in de Omgevingswet een verplichting komt voor het Rijk, provincies en gemeenten om een volkshuisvestingsprogramma op te stellen. De woonvisie uit de Woningwet 'verhuist' daarmee naar de Omgevingswet, waarbij de woonzorgvisie onderdeel is van het volkshuisvestingsprogramma.