Samenwerkingsverbanden stimuleren meer huisvesting voor arbeidsmigranten in regio’s Rivierenland en Hart van Brabant

Praktijkverhaal | 06-04-2023

Dit artikel kwam tot stand via twee interviews die Jeroen van der Velden hield voor Platform31 over regionale samenwerking voor meer en betere huisvesting van arbeidsmigranten.

Op initiatief van provincie Noord-Brabant startte in 2016 de samenwerking rond arbeidsmigratie in West-Brabant. Lokale inschattingen en regionaal behoefteonderzoek gaven inzicht in de regionale huisvestingsopgave van arbeidsmigranten en toonden tegelijkertijd de hoge aantallen arbeidsmigranten binnen de regio. Ook toonde het onderzoek aan dat de lokale huisvestingsopgave in Tilburg, Heusden en Waalwijk het grootst was.

Genoeg aanleiding om het thema arbeidsmigratie en huisvesting van arbeidsmigranten bestuurlijk te agenderen en daar regionale afspraken over te maken. Susan Brooijmans vertelt dat gemeente Waalwijk als eerste aan de slag ging met de ontwikkeling van grootschalige huisvestingsoplossingen voor arbeidsmigranten. Mede doordat bedrijven in de gemeente aan de bel trokken vanwege de lange reisafstanden van hun arbeidskrachten. Met ondersteuning van de provincie kwam in regio Hart van Brabant, onderdeel van West-Brabant, vervolgens een regionaal afsprakenkader tot stand rondom thema’s zoals huisvesting en leefomgeving, welzijn en samenleving en arbeidsmarkt en economie.

Meer structuur en uniformiteit in beleid

Volgens Susan duurde het proces om tot een afsprakenkader te komen in totaal negen maanden. Een regionale projectgroep werd hiervoor opgericht met subgroepen op diverse deelthema’s, die in verband staan met de huisvesting van arbeidsmigranten. De deelthema’s werden, behalve in de projectgroep, ook besproken in een klankbordgroep met externe partijen, zoals huisvesters, uitzendbureaus en werkgeversorganisatie VNO-NCW.

Susan legt uit dat het samenwerkingsverband voor meer structuur en uniformiteit in beleid zorgt bij de huisvesting van arbeidsmigranten, omdat de regionale afspraken nu overzichtelijker en beter vindbaar zijn. In het verleden waren deze versnipperd over domeinen en gesprekstafels.

Lees hier het volledige interview van Platform31 over regio Hart van Brabant, met daarin tips en tricks voor een succesvolle regionale samenwerking rondom de huisvesting van arbeidsmigranten.

Samenwerking in regio Rivierenland

In regio Rivierenland in provincie Gelderland zorgden een aantal redenen ervoor dat gemeenten de handen ineen sloegen om tot goede en voldoende huisvesting voor arbeidsmigranten te komen. Ten eerste kampt de regio met een groot tekort aan huisvesting voor arbeidsmigranten. Verder was er sprake van een gebrek aan draagvlak binnen de lokale politiek en de gemeenschap, uit bijvoorbeeld angst voor overlast. Daarnaast wonen veel arbeidsmigranten niet in de gemeente waar zij werken. Van de in totaal 12.000 arbeidsmigranten verblijven circa 4.000 in kerngemeente Tiel. Slechts 400 van hen werken daar ook. Tiel ervaart bovendien veel huisvestings- en leefbaarheidsproblemen, zoals slechte woonomstandigheden, overbewoning en overlast.

Daarom nam Tiel samen met de gemeenten Neder-Betuwe en Zaltbommel het initiatief tot het maken van regionale afspraken. Kees Stob: “Er was een cocktail van redenen, waaronder de onevenredige verdeling van de huisvesting over de regio, die ertoe leidden dat de regio meer ging samenwerken op dit thema.”

Regio Rivierenland zette verschillende overleggen op rondom de huisvesting van arbeidsmigranten. Een daarvan is het bestuurlijk overleg arbeidsmigranten regio Rivierenland. Volgens Kees is het doel van dit overleg om geschikte locaties voor de huisvesting van arbeidsmigranten te vinden. Hij vertelt dat verschillende partijen hiervoor samenkomen: de acht betrokken gemeenten, collegeleden B&W, provincie Gelderland en bestuursleden van de regio Rivierenland. Ze bespreken diverse deelthema’s, waaronder handhaving, registratie, communicatie en ruimtelijke ordeningsinstrumenten.

Daarnaast zijn er operationele projectgroepen met zowel vertegenwoordigers van de overheid als uit het bedrijfsleven. Deze projectgroepen gaan bijvoorbeeld over het creëren van voldoende aanbod van woningen dichtbij werk en de zorg voor arbeidsmigranten.

Volgens Kees stelde de regio ook een aanjaagteam in met huisvesters, werkgevers, uitzendbureaus, de provincie en een vertegenwoordiging van het bestuurlijk overleg. Hij legt uit dat dit team de samenwerking tussen de overheid en marktpartijen in de regio verbetert om zo de locatieontwikkeling in Rivierenland te versnellen.

Convenant regio Rivierenland onderstreept samenwerking

Regio Rivierenland bundelde de speerpunten van de samenwerking in een concept-convenant; een publiek-private samenwerkingsovereenkomst. Alle partijen die in Rivierenland samen willen werken met de overheid en huisvesting willen realiseren, ondertekenden het convenant. Volgens Kees staan hierin afspraken over goede huisvesting, handhaving, inschrijving in de Basisregistratie Personen en het nachtregister en de zorg voor de arbeidsmigranten.

Een belangrijk doel van het samenwerkingsverband is het beperken van de reisafstanden van arbeidsmigranten. Daarom wil de regio zoveel mogelijk mensen die er werken ook een verblijfplaats aanbieden. “Als de regio Rivierenland voornamelijk arbeidsmigranten huisvest die hier niet werken, zal het draagvlak voor huisvesting in één klap verdwijnen”, stelt Kees. Een afspraak die daarom in het convenant staat is de ‘80-10-10-regeling’. Die houdt in dat minimaal 80 procent van de arbeidsmigranten werkzaam is in de gemeente waar ze wonen, maximaal 10 procent werkzaam is binnen de regio en maximaal 10 procent buiten de regio.

Uiteindelijk is het volgens Kees van belang dat zowel publieke als private partijen met elkaar een gezamenlijk beeld vormen over het belang van de arbeidsmigrant in de regio, nu en op lange termijn.

Lees hier het volledige interview van Platform31 over regio Riverenland, met daarin onder andere geleerde lessen en tips voor het opzetten van een succesvolle samenwerking rondom de huisvesting van arbeidsmigranten.

Meer weten?

Platvorm31 maakte, in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, een reeks factsheets met geleerde lessen, tips en voorbeelden voor het realiseren van goede huisvesting voor arbeidsmigranten. De factsheets vind je hieronder.