Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting: “Realiseren is het sleutelwoord”
Met de toestroom van Oekraïense ontheemden is de vraag naar woonruimte voor aandachtsgroepen onvoorzien groot. Daarom besloot minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening een taskforce in te richten. De opdracht van de Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting is om overheden en andere woningmarktpartijen actief te ondersteunen bij de versnelde realisatie van tijdelijke huisvesting voor verschillende doelgroepen, zoals Oekraïense ontheemden, statushouders, studenten, andere spoedzoekers en starters op de woningmarkt die onvoorzien geen woonruimte hebben. Rob Haans, directievoorzitter bij de Alliantie, is in mei 2022 door de minister benoemd tot voorzitter van de Taskforce. Hij vertelt over hun rol en waarom de versnelling wordt ingezet.
Het kabinet heeft de ambitie om door te groeien naar 37.500 flexwoningen door tijdelijke woningen en transformatie te realiseren. De Taskforce, in combinatie met financiële middelen voor onrendabele toppen en (her) plaatsingsmogelijkheden, zorgt voor meer slagkracht. “Als Taskforce sporen we snel te realiseren projecten op en helpen wij medeoverheden en andere woningmarktpartijen bij het versnellen van tijdelijke huisvesting”, vertelt Rob Haans. “Er moeten versneld meer tijdelijke woningen komen op plekken waar de nood hoog is. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van flexwoningen en het transformeren van oude winkelpanden en leegstaande kantoorlocaties. Alle aandachtsgroepen, zoals Oekraïense ontheemden, statushouders, dak- en thuislozen, studenten, starters en andere spoedzoekers kunnen op deze locaties wonen.”
Realiseren is het sleutelwoord
Volgens Rob is ‘realiseren’ het sleutelwoord. “Woningbouw is een tijdrovende kwestie, maar met tijdelijke woningen kun je een versnelling doorvoeren. Om de meeste impact te maken, is het belangrijk die woningen zo snel mogelijk te realiseren. In eerste instantie gaat het om tijdelijke, verplaatsbare woningen. Oftewel: woningen die op locaties staan die (nog) geen woonbestemming hebben. Hierdoor voegen we volwaardige woningen toe op anders ongebruikte grond. Daarnaast focussen we bij tijdelijke woningbouw op het passend toewijzen van aandachtsgroepen naar woonbehoeften. We zorgen voor verschillende woningen, geschikt voor een bepaalde levensfase en gezinssamenstellingen. Hierdoor stimuleren we ook doorstroming.”
De tijdelijke huisvesting bestaat volgens Rob uit woningen die minimaal tien jaar op dezelfde plek blijven staan. “Doordat de woningen van goede kwaliteit zijn, kunnen we ze herplaatsen naar een andere locatie. De verwachting is dat de woningen daardoor dertig tot veertig jaar mee kunnen.” Volgens Rob is het beeld van een container als tijdelijke woning niet meer van deze tijd: “Tijdelijke woningen zijn geen containers meer. Tegenwoordig variëren ze van klein, compacte behuizingen tot modulaire woningen die er prachtig modern uitzien, zoals de startblock-woningen in Ridderkerk.”
Uitdaging
Op de vraag waar deze woningen worden gerealiseerd, geeft Rob duidelijk antwoord: “Op dit moment kijken we in het hele land.” Een belangrijke taak van de Taskforce is vraag en aanbod bij elkaar brengen en het opsporen van kansrijke locaties of gebouwen. Volgens Rob is dat ook meteen één van de uitdagingen van het realiseren van flexwoningen. “Wij hebben nu ongeveer negenhonderd locaties op het oog waar tijdelijk gebouwd kan worden. Dit varieert van inpassingen in bestaande wijken, woningen toevoegen in kleine gebieden of grotere gebieden waar we duizenden woningen kunnen realiseren.
“We vinden het belangrijk dat die extra woningvoorraad ten goede komt aan alle aandachtsgroepen, zowel Oekraïense ontheemden als de andere aandachtsgroepen. Oog voor een goede balans en verdeling is essentieel.” Rob vervolgt: “Het realiseren van de woonvraag van verschillende aandachtsgroepen is een complexe opgave, want vaak gaat het niet alleen om een woning. Er zijn extra’s nodig, zoals de juiste begeleiding, een specifieke woonvorm of een prikkelarme omgeving. Verschillende groepen vragen om diverse woonbehoeften. Om in die woonbehoeften en toewijzing te voorzien, is de inspanning van gemeenten en woningcorporaties nodig. Om een goede mix van voldoende betaalbare woningen voor alle aandachtsgroepen te realiseren, richten we ons nu op de vier actielijnen uit het programma Een thuis voor iedereen van de Nationale Woon- en Bouwagenda.”
“Tot slot: wonen is meer dan alleen een plek om te slapen. Ook een leefbare omgeving is erg belangrijk”, zegt Rob. “Dat betekent een buurt met een winkelcentrum en een basisschool. Bovendien moet de buurt bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en is het belangrijk dat het een gemengd gebied wordt. Je wilt borgen dat kwetsbare bewoners, denk aan ontheemden of statushouders, worden opgenomen in de gemeenschap.” Het woningtekort is niet op te lossen met alleen tijdelijke woningen, het is een versnellingsmogelijkheid. Ook de permanente woningbouw moet er vaart achter zetten, daar zit een nog veel groter volume. “De focus van de Taskforce ligt nu vooral op het realiseren van verplaatsbare flexwoningen en de transformatie van leegstaande gebouwen op urgente plekken. Zo proberen we waar de nood het hoogst is de druk te verlagen.”
Ambitie
De Taskforce wil eind 2022 de opgave een forse duw gegeven hebben. “Dat betekent dat we enkele vragen beantwoord moeten hebben zodat we een aantal uitvoerende activiteiten kunnen overdragen. Wat kunnen het ministerie, de gemeenten, de woningcorporaties, marktpartijen en het Rijksvastgoedbedrijf doen? De taken van de Taskforce lopen uiteen. We helpen gemeenten, provincies, woningcorporaties en marktpartijen bij het versnellen van projecten en adviseren het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de mogelijke toekenning van een financiële bijdrage. Zo ondersteunen we woningbouwprojecten op verschillende niveaus. We kijken mee bij projectaanvragen, voeren haalbaarheidsstudies uit, helpen bij het wettelijke traject en adviseren de minister over knelpunten in de bestaande wetgeving. We proberen vraag en aanbod praktisch dichter bij elkaar te brengen. Het doel van de taskforce is om extra woningen te realiseren en samenwerking te stimuleren.”
“Als Taskforce willen we een organisatie opbouwen waarin het ondersteunen van partijen bij versnellen van tijdelijke huisvesting de norm is,” sluit Rob af. “Dat werk blijft nodig zolang de woningmarkt daarom vraagt.”
Naast Rob bestaat de Taskforce uit Harriët Tiemens, directeur van Groene Metropoolregio en voormalig wethouder bij de gemeente Nijmegen, en Nicole Maarsen, voormalig directeur Vastgoed bij Syntrus Achmea Real Estate & Finance.
Heb je ondersteuning nodig bij de realisatie van flexwoningen of een transformatieproject? Bijvoorbeeld over welke juridische procedures te doorlopen of bij het rondkrijgen van de businesscase? Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties roept gemeenten, provincies, corporaties en andere belanghebbende partijen op projecten aan te melden via www.realisatiehuisvesting.nl. Of mail naar info@realisatiehuisvesting.nl.
Projecten die via de website zijn aangemeld en aangevraagd kunnen ook in aanmerking komen voor een financiële bijdrage uit de Stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen. Meer informatie over de voorwaarden en het aanmelden voor de regeling vind je op de website bij Veelgestelde vragen.