Woningcorporaties hebben voldoende investeringsplannen voor 250.000 sociale huurwoningen; focus nu op de uitvoering
Woningcorporaties hebben de opgave uit de Nationale prestatieafspraken (NPA) om 250.000 nieuwe sociale huurwoningen te bouwen volledig in hun meerjarenbegrotingen opgenomen; nu komt het aan op realisatie. Dat blijkt uit het nieuwe dashboard over de inspanningen van woningcorporaties en hun financiële ruimte dat vandaag is gepubliceerd. Het bouwtempo van sociale huurwoningen zal de komende jaren flink omhoog moeten om de doelen te halen. Het dashboard dat vandaag is gepubliceerd moet het gesprek hierover tussen woningcorporaties, gemeenten en huurdersorganisaties verder helpen. Ook is er onderzoek gedaan naar hoe woningcorporaties betere grondposities kunnen bemachtigen. Over deze ontwikkelingen informeerde minister Hugo de Jonge de Tweede Kamer vandaag in een Kamerbrief.
Dashboard: beter inzicht voor betere prestatieafspraken
De komende periode gaan veel gemeenten, huurdersorganisaties en woningcorporaties opnieuw aan de slag met de lokale prestatieafspraken. Het doel is hierbij om zo concreet mogelijke afspraken te maken, waarin duidelijk is wat partijen van elkaar mogen verwachten. Om het gesprek hierover te ondersteunen, lanceert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een update van het dashboard Prestaties Woningcorporaties in Kaart (PWIK). Het dashboard geeft informatie over de inspanningen van corporaties op verschillende niveaus: per corporatie, gemeentelijk, regionaal en landelijk. Zo wordt helder wat de plannen van corporaties zijn en of zij hier voldoende geld voor hebben.
In dat kader is een belangrijk onderdeel van het dashboard de Indicatieve Bestedingsruimte Woningcorporaties (IBW). De IBW geeft aan hoeveel financiële ruimte een corporatie nog heeft bovenop de investeringsplannen die al in de meerjarenbegroting zitten. Uit de jaarlijkse update van de IBW blijkt dat woningcorporaties landelijk minder financiële ruimte voor de toekomst hebben vergeleken met vorig jaar. Deze daling komt vooral doordat corporaties meer investeringsplannen hebben voor de komende jaren. Dat is goed nieuws, en corporaties moeten nu goede afspraken met gemeenten en huurders maken zodat ze die plannen ook kunnen waarmaken. Om daarbij te helpen is in het dashboard ook een solidariteitsfactsheet opgenomen waarin gegevens staan over de (geplande) inspanningen en de financiële ruimte van woningcorporaties in verschillende woondealregio's.
Onderzoek naar verwerven grondposities
Voor de realisatie van het doel om 250.000 sociale huurwoningen te bouwen, is het hebben van voldoende grondposities cruciaal. Corporaties hebben op dit moment onvoldoende grondposities om de opgave te halen. In een onderzoek van RIGO is daarom onderzocht wat de overwegingen zijn van corporaties bij het verwerven van grondposities en welke belemmeringen zij daarbij tegenkomen. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat de gesproken woningcorporaties vooral grondposities en locaties voor nieuwbouw verwerven door woningen te kopen van private ontwikkelaars in een groter woningbouwproject, meestal omdat gemeenten eisen stellen aan het aantal sociale huurwoningen in een project. Ook het toevoegen van extra woningen aan bestaand bezit, door te verdichten, levert op korte termijn extra woningen op. Verschillende onderdelen van het wetsvoorstel Versterking regie op de volkshuisvesting brengen woningcorporaties samen met gemeenten beter in positie om voldoende grond te verwerven voor de sociale huuropgave.
Verder toont het onderzoek aan dat er verschillen zijn in de sociale grondprijs tussen gemeenten binnen regio's. Het ministerie van BZK verkent samen met de VNG en Aedes op korte termijn of het wenselijk is om richtlijnen op te stellen voor een passende grondprijs voor sociale huur.
Nieuwe wetgeving
In de brief worden ook enkele ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving toegelicht. Om de rol van corporaties voor het welzijn van bewoners en de leefbaarheid van wijken te bevorderen, wordt de Woningwet aangepast. De verwerking en het delen van bijzondere persoonsgegevens door corporaties krijgt daarmee een wettelijke grondslag. Gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties en de politie kunnen daarmee eerder hulp en ondersteuning bieden. Binnenkort gaat de wetswijziging in internetconsultatie.
Op 1 januari 2024 trad de wet Huurbescherming weeskinderen in werking. Deze wet zorgt ervoor dat thuiswonende meerderjarige kinderen, wiens ouder(s) overlijden, tot hun 28e in hun huis kunnen blijven wonen. De wet is alleen van toepassing op woningen van woningcorporaties. Er is een motie aangenomen om ook huurbescherming te regelen voor weeskinderen die in een particuliere huurwoning wonen, mantelzorg verlenen of ouder zijn dan 28 jaar. Samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) wordt gewerkt aan een wijziging van het Burgerlijk Wetboek (BW) om dit mogelijk te maken. Naar verwachting gaat het wetsvoorstel in het najaar van 2024 in internetconsultatie.
De regeling Huisvesting Grote Gezinnen Vergunninghouders is op 3 juni 2024 weer opengesteld met een aantal belangrijke wijzigingen. Zo geldt de regeling nu voor meerdere jaren en de definitie van ‘groot gezin’ is aangepast van 7 naar 6 personen. Bovendien geldt de regeling straks ook wanneer een gezin of referent in een doorstroomlocatie verblijft, wat nu nog niet het geval is.