Woonlasten beter betaalbaar
Huurders met een lager inkomen zijn vaker een minder groot deel van hun inkomen kwijt aan wonen. Dit staat in de voortgangsrapportage over het programma Betaalbaar wonen die minister Hugo de Jonge vandaag naar de Tweede Kamer stuurde. Een pakket aan maatregelen, waaronder nieuwe wetgeving, zorgt voor een betere betaalbaarheid van woonlasten. Het meest directe effect komt van de huurverlaging voor huurders met een lager inkomen (in 2023), de maximering van de jaarlijkse huurverhoging en het verhogen van de huurtoeslag.
Verbetering woonlasten
De jaarlijkse stijging van huurprijzen is sinds de start van het programma Betaalbaar wonen ingeperkt. In de sociale sector was de stijging in 2023 gemiddeld slechts 0,5%; ruim 9% lager dan de inflatie. Verder kregen circa 600.000 huishoudens met een laag inkomen vorig jaar een gerichte huurverlaging van gemiddeld € 57. In de vrije sector stelt de Wet maximering huurprijsverhogingen geliberaliseerde huurcontracten een maximum aan jaarlijkse huurprijsverhogingen in de vrije sector. De toegestane verhoging blijft gekoppeld aan de jaarlijkse loonontwikkeling of inflatie (laagste van de twee). De wet is onlangs verlengd tot 1 mei 2029.
Ook met toeslagen wordt gestuurd op beter betaalbare woonlasten. Zo is de huurtoeslag dit jaar verhoogd met ruim € 37 per maand, mede door een extra koopkrachtreparatie. Het wetsvoorstel Vereenvoudiging huurtoeslag ligt voor behandeling bij de Tweede Kamer. Met deze wet komen meer huurders met een laag inkomen en, een te hoge huur, vanaf 2025 in aanmerking voor tegemoetkoming in woonlasten 117.000 van de meest kwetsbare huurders kunnen er dan gemiddeld € 172 per maand op vooruit gaan.
De huur van 300.000 huurders gaat, als de Wet betaalbare huur is aangenomen, met gemiddeld € 190 per maand omlaag. Het wetsvoorstel Betaalbare huur ligt nu bij de Eerste Kamer ter behandeling.
Betere bescherming huurders
Het wetsvoorstel Betaalbare huur maakt niet alleen meer woningen betaalbaar, maar beschermt ook beter doordat gemeenten kunnen handhaven op te hoge huren. Vorig jaar ging de Wet goed verhuurderschap al in werking die meer mogelijkheden biedt om ongewenst verhuurgedrag tegen te gaan. Denk aan discriminatie, intimidatie of een te hoge borg. Als regels niet nagekomen worden, kunnen huurders dit melden bij de gemeente. Sinds 1 januari 2024 heeft elke gemeente een meldpunt.
Onder de Wet goed verhuurderschap wordt geregeld dat servicekosten niet onredelijk mogen zijn. In de praktijk blijken de regels rond servicekosten niet helder genoeg. Dit wordt verbeterd door een limitatieve lijst van wat wel en niet tot de servicekosten gerekend wordt. De wetgeving hiervoor wordt naar verwachting na de zomer aan de Tweede Kamer aangeboden. Als het wetsvoorstel Betaalbare huur wordt aangenomen, krijgen álle huurders in de toekomst de mogelijkheid om geschillen over servicekosten aan de huurcommissie voor te leggen. Nu kunnen alleen huurders met een gereguleerd huurcontract dat.
Ten slotte krijgen huurders vanaf 1 juli 2024 weer standaard een vast huurcontract op basis van de Wet vaste huurcontracten. Alleen voor sommige groepen blijft een tijdelijk huurcontract mogelijk. De wet heeft als doel huurders meer zekerheid te bieden.
Meer betaalbare woningen
Het programma Betaalbaar wonen richt zich ook op verbeterde kansen op een koopwoning. Vooral starters merkten dat ze een sterkere positie krijgen op de koopmarkt. Fiscale maatregelen, zoals een ruimere leennorm en de afschaffing van de schenkingsvrijstelling, zorgen voor een gelijkwaardiger speelveld. De studielening heeft nu minder impact. Want de maximale leenruimte wordt vastgesteld op basis van de actuele lasten van de lening. Oud-studenten die aflosten op hun studieschuld kunnen daarom een hogere hypotheek krijgen. Daarnaast betalen starters tot 35 jaar geen overdrachtsbelasting.
In 2022 en 2023 kwamen er 178.000 nieuwe, vooral betaalbare woningen bij. Tot en met 2030 moeten daar nog eens ruim 800.000 nieuwe woningen bij komen, waarvan 2/3e betaalbaar. Ook nieuwe wetgeving draagt bij aan de bouwopgave. Het Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting ligt ter behandeling bij de Tweede Kamer. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat overheden beter en sneller kunnen sturen op hoeveel, waar en voor wie er gebouwd wordt. Gemeenten kunnen dankzij de gewijzigde Huisvestingswet eigen inwoners en mensen met bepaalde beroepen voorrang geven bij het vinden van een betaalbare huurwoning of nieuwbouw koopwoning.